Iona stichting
Jaarverslag 2013
6
Oost-Europa maakte is zo’n voor-
beeld. Zelfs de brandstof bestond
uit houtgas.
Aangezien de Kunsthal in
Rotterdam grondig verbouwd
diende te worden, is de tentoon-
stelling
Rudolf Steiner; Alchemie
van het alledaagse
verschoven
naar september 2014. In deze
tentoonstelling, samengesteld
door het Duitse Vitra Design
Museum, is te zien hoe Steiner
net als de eerder vermelde kun-
stenaars uit zijn tijd streefde naar
het doorbreken van beperkende
kaders om daarbij te zoeken naar
een nieuw bewegelijk evenwicht.
Het beschreven spanningsveld
tussen geest en materie komt
onder andere naar voren in een
houten beeld dat Steiner zelf ont-
wierp en vervaardigde, ook wel
De mensheidsrepresentant
genoemd. De gestalte zoekt naar
evenwicht in alle ruimterichtin-
gen; voor-achter, boven-onder,
links-rechts onder het toeziend
oog van
de wereld-humor
. Dit
scheve, nar-achtige gelaat kijkt
naar het spel met de verkrampen-
de en verdampende verleidingen
waaraan de mens is blootgesteld.
Laten we ons ketenen aan de materie, vluchten we naar de geest of creëren we een
warm hart: een gouden midden? En hoe voorkomen we dat deze smalle, meande-
rende ‘derde weg’ op haar beurt weer recht, platgetreden en voorspelbaar wordt,
of juist bestaat uit utopische kronkels?
Op 3 juli 1918 zegt Rudolf Steiner in Berlijn over de
Weltenhumor
: ‘Dit neerblik-
ken over de rotsen naar de groep beneden, met een humoristische ‘air’, heeft een
goede reden (…). Een oprecht streven naar het spirituele dient te worden onder-
nomen vanuit een zekere puurheid van de ziel (die nooit van humor is verstoken)
en niet vanuit sentimentele motieven.’
Humor laat als een kwinkslag een vrijheidsruimte ontstaan; als eeuwigheid in een
moment of als een cirkel in een punt. We vallen eruit voor we het beseffen: net
een kind dat speels z’n eerste stappen leert zetten. Het is wellicht de wereldhumor
die ons laat inzien dat onze pogingen om het hogere te grijpen en te behouden,
niet vrij van sentimentaliteit en (dus) van egoïsme zijn.
Tussen ‘teveel op je tenen staan’ en ‘door de grond zakken’ vinden we een
De mensheidsrepresentant met de wereld-humor
Tentoongesteld in het Goetheanum te Dornach, Zwitserland
