1 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Iona Stichting jaarverslag 2022
2 Op de foto: iepen in de achtertuin iona stichting Herengracht 276 1016 bx Amsterdam + 31(0)20 6233 353 iona@iona.nl www.iona.nl nl88 ingb 0001 6389 00 nl23 trio 0212 1898 40 iona stichting Herengracht 276 1016 bx Amsterdam + 31(0)20 6233 353 iona@iona.nl www.iona.nl nl88 ingb 0001 6389 00 nl23 trio 0212 1898 40
3 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Voorwoord Het jaar 2022 toonde een wereld in wankel evenwicht. Wij hebben het gevoel dat wij uit een periode van neergang, na twee jaar corona, weer de weg omhoog kunnen inslaan. Dat mensen elkaar weer kunnen vinden. Daarbij is het belangrijk om na te denken over oorzaak en gevolg; over wat onze beslissingen kunnen betekenen voor de toekomst. Ons kantoor is letterlijk en figuurlijk weer open. De restricties zijn voorbij en het opfrissen en verlevendigen van de werkruimtes in ons Ionahuis werd afgerond. Gasten kunnen weer volop ontvangen worden in een frisse, inspirerende omgeving. Het kunstwerk Guernica de la Ecologia van Claudy Jongstra siert nu een muur van het kantoor. Het werd door de Iona Stichting aangekocht, met als doel dat de boodschap die het werk uitdraagt de komende jaren zoveel mogelijk werking zal hebben in de wereld. Regelmatig is het doek dan ook op reis en wordt de muur opgevuld met tijdelijke tentoonstellingen. Een Guernica kring werd gevormd met schenkers die zich verbinden met het werk. Meer informatie hierover vindt u verderop in het jaarverslag. Een maandelijkse Ontmoet Iona bijeenkomst werd in het leven geroepen. Mensen zijn van harte welkom om met ons kennis te maken, als basis of verdieping voor een – mogelijke – relatie als initiatiefnemer, schenker of anderszins. De bijeenkomsten werden veelvuldig bezocht en sluiten aan bij de doelen van onze stichting: het stimuleren van een geïnspireerde samenleving en het versterken van sociaal weefsel. U bent van harte uitgenodigd om bij ons langs te komen. Team Iona Stichting Vlnr: Sonja Telman Frouke Flieringa Christine Geertsema Robert Viëtor Roos Naves Nora Doelstellingen Iona Stichting Het doel is het bevorderen van geestelijke, culturele en maatschappelijke ontwikkeling in de ruimste zin. Zij richt zich op initiatieven van algemeen nut, in het bijzonder op het gebied van: 1 antroposofie en haar aandachtsgebieden, waaronder vrijeschoolpedagogie, gezondheidszorg, gehandicaptenzorg (heiltherapie, heilpedagogie en heileuritmie), (bio-dynamische) landbouw, (antroposofische) wetenschappen, euritmie, en het actief waarnemen van kunst. 2 de religieuze dimensie van het leven als verbindende factor. 3 (organische) architectuur, tuin- en landschapsarchitectuur, muziek (jonge amateurmusici) en beeldende kunsten. De stichting laat zich bij haar werkzaamheden sterk inspireren door de antroposofie en de kunst, zonder zich tot die inspiratiebronnen te beperken.
4 Reizen in 2022 – European City of Science in Leiden – Cross Arts in de Grote Kerk in Breda – Kerk in Baijum – Nicolaaskerk op Vlieland – Modern Craft Course bij Conexión in Spanje – Impact days in Brussel Reizen 2023 (zoals nu bekend) – Museum Kranenburgh in Bergen – Goetheanum World Conference in Dornach, Zwitserland www.claudyjongstra.com Guernica de Pablo Picasso schilderde zijn Guernica als aanklacht tegen de gruwelijke onmenselijkheid van de Spaanse Burgeroorlog. Kunstenaar Claudy Jongstra trad in zijn voetsporen door het maken van haar Guernica de la Ecologia: een aanklacht tegen de huidige sociale en ecologische kaalslag. Daarnaast zijn sociale betrokkenheid, de zorg om de toekomst van de aarde en het doorgeven van het ambacht aan een jongere generatie belangrijke aspecten die in dit project samen komen. De Iona Stichting heeft het kunstwerk aangeschaft, met als doel de idealen van Jongstra in de praktijk aandacht te geven. Er is een kring van betrokkenen gevormd die het mogelijk maakt dat het werk de komende jaren blijft reizen naar plaatsen en initiatieven om dialoog en bewustwording te ondersteunen en om te fungeren als actief kunstwerk, zoals het bedoeld is, met het kantoor van de Iona Stichting als thuishaven. De aftrap van de kring was een maaltijd naast het kunstwerk, waarbij de aanwezigen met elkaar en Jongstra in gesprek gingen over de thema’s die verweven zijn met het werk. Het is nog mogelijk onderdeel uit te maken van de kring. Neem voor meer informatie contact op met Andrea Davina: andrea@iona.nl.
5 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A la Ecologia
6 In 2022 ontving de Iona Stichting 285 aanvragen. 174 verzoeken werden direct toegekend. Hiernaast leest u informatie over 5 ondersteunde projecten per categorie, willekeurig uitgezocht.
7 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A pedagogie • Stichting Bright Meadow, Zanzibar, Tanzania: ondersteuning voor de opleiding van vrijeschool leerkrachten. • Stichting Vrijeschool Onderwijs Amerongen: de realisatie van een buitenlokaal voor Vrijeschool het Sterrebos. • ISKRA Waldorf Initiative, Osijek, Kroatië: de tijdelijke aanstelling van een euritmie docent. • Hogeschool Leiden: het project ‘OnderwijsBuiten – De aarde is jouw klaslokaal’. • Fundacja Myslec Sercem, Warschau, Polen: een zomercursus voor studenten van de part-time opleiding Waldorf pedagogie van de universiteit van Warschau. wetenschap • Christel Hartkamp-Bakker: het promotieonderzoek The effect of Sudbury model schools on the life of its former students. • Kingfisher Foundation/Bolk’s Companions Bilthoven: fenomenologisch onderzoek in de gezondheidszorg. • Wouter Modderkolk: het promotieonderzoek On subjectivising intentional pedagogical didactic action (valuable leadership). • Daan Buijs: het promotieonderzoek Education as a foundation for living the question in dialogue with the world. • Inspilab: onderzoek naar de effecten van elektromagnetische velden door de zendmasten van de mobiele telefonie op de natuur. j ongeren • Stichting Organisatie Europarc Conferentie, Groningen: Jongeren inclusief; zij werken mee aan de organisatie van de conferentie voor natuurbeschermers. • International Youth Initiative Program, Järna, Zweden: Het YIP programma 2022-2023; een antroposofisch geïnspireerde training in sociaal ondernemerschap. • Stichting Lab Toekomstige Generaties, Doorn: het project Zet je in voor Toekomstige Generaties, een leerproject voor jongeren. • Stichting Monobanda PLAY, Utrecht: ‘Spiegelstem’, een project dat kunst en techniek verbindt met zorg voor jongeren. • Circles For A Renewal of Culture, Los Angeles, Verenigde Staten: de jaarlijkse bijeenkomst Questions of Courage: Hearth, georganiseerd door de antroposofische jeugdsectie in Noord-Amerika. landbouw, natuur & voeding • Aeres MBO Warmonderhof, Dronten: de excursie van klas 4 naar Zuid-Duitsland en een bezoek aan de Landwirtschaftliche Tagung in Dornach. • De Tovertuin, Epe: de uitbouw van de zelfoogsttuin voor lokaal en duurzaam geteeld voedsel en bloemen. • VOF Veld en Beek, Doorwerth: de introductie van paardentractie op boerderij Veld en Beek, en daarna in Nederland. • De Groene Vallei, Nijmegen: een onderzoek naar bloesemremedies als aanvulling op het koehoornmestpreparaat. • Werkgroep BD-werkagenda, Driebergen: de realisatie van een werkagenda op biologisch dynamische grondslag voor land en tuin. gezondheidszorg • Freunde der Erziehungskunst Rudolf Steiners, Berlijn: algemene ondersteuning voor het project Social Therapy Khedeli in Georgië. • Medical Section at the Goetheanum, Dornach, Zwitserland: de International Post Graduate Medical Training (IPMT). • Raphaëlstichting/Breidablick, Schoorl: het atelier Beeldend Breidablick. • Academie Antroposofische Gezondheidszorg, Zeist: ondersteuning voor de verdieping en verdere ontwikkeling. • Lemniscate Foundation, Moskou, Rusland: algemene steun voor het Ita Wegman Opleidingscentrum voor heilpedagogie en sociale pedagogie. maatschappij • Peer_protocol, Rotterdam: ‘the untold stories of community living’, een zoektocht naar hedendaagse oplossingen voor het woningprobleem. • Ameline Ansu, Rotterdam: het project ‘Zonder Zwart Randje’, een interactieve theater talkshow voor jongeren met verhalen en vragen rondom rouw. • ITC Naarden: het symposium ‘Het nieuwe goud, wegen naar de werkelijkheid’, een spirituele respons op de noden van deze tijd. Een samenwerking van de Antroposofische Vereniging in Nederland, de Theosofische Vereniging en Stichting Rozenkruis. • General Anthroposophical Society, Dornach, Zwitserland: conferentie ‘Alma Humana! Contributions to Human Dignity’, een bijdrage voor de minder draagkrachtige deelnemers. • Kasuku Organics and Community Development Project: All Africa Anthroposophic Training Uganda (AAAT 2022). cultuur • Stichting Kwintessens, Den Haag: Iberian Night, een koorproject voor jonge amateurzangers met Sefardische muziek. • de Onkruidenier, Amsterdam: ‘Relearning Aquatic Evolution’, een installatie met uitzicht op het Noordzeekanaal die de relatie van de bezoeker en de zee laat zien. • Nijmeegs Studentenorkest Collegium Musicum Carolinum: Educatieproject De Vuurvogel. • Charlotte Mumm e.a, Amsterdam: ‘What My Hands Know’, een kunstproject in Arti et Amicitiae over intuïtie en het raakvlak van materiaal en de zintuigen. Met een speciale rol voor de handen die kanaliseren en vertalen. • Hart van Veen, Den Haag: ‘Mostijd’, een multidisciplinair kunstproject over de wereld van mossen als levend wezen. 323.868 60.000 170.430 45.600 68.280 368.538 57.455 137.349 52.105 110.618 € 1.394.244 Een volledige lijst vindt u op www.iona.nl/ projecten/#toekenningen Cultuur Nieuwe economie Gezondheidszorg Jongeren Landbouw, natuur & voeding Maatschappij Pedagogie Onderwijs en ontwikkeling Wetenschap Overig (gerichte schenkingen) Totaal doelgerelateerde schenkingen
8 Middin is een grote zorgorganisatie waarbij 143 locaties zijn aangesloten. De locatie Orion vroeg om financiële ondersteuning voor de aanschaf van een frees voor haar stadsmoestuin. In de moestuinwerkplaats wordt op biologische wijze groente en (klein)fruit geteeld. Daar worden ook aspecten van de landbouwcursus toegepast (preparaten, de zaaikalender van Thun en het gebruik van biologisch zaad- en plantgoed). De opbrengst van de tuin wordt onder de woonhuizen verdeeld en wat overblijft wordt verkocht aan omwonenden, of gebruikt in de kookwerkplaatsen. Een klein praktisch project dat het werk in de tuin makkelijker maakt. Daarnaast is het omgaan met de nieuwe machine voor de cliënten een welkome uitdaging. • www.middin.nl/ Middin Een frees voor de tuin van Orion Stichting Landzijde GGZ behandeling op de zorgboerderij Stichting Landzijde en BD zorgboerderij Landzijde in Ilpendam hebben het plan opgevat om samen met een huisarts en een psychotherapeut een vernieuwende GGZ behandeling te bieden. Met behandeling op maat en creatieve therapie in de natuur hoopt men effectieve zorg te bieden, die, naar men vermoedt, uiteindelijk ook kostenbesparend zal zijn. Aanleiding voor dit initiatief is de huidige crisis binnen de gezondheidszorg. De cliënten komen in aanmerking voor vergoeding van de behandeling via de zorgverzekeraar/werkgever/WMO. Voorlopig is dit een experiment. In eerste instantie zal gewerkt worden met mensen met een lichte problematiek, maar van lieverlee wil men ook patiënten met zwaardere psychische klachten ondersteunen. Het project staat nog in de kinderschoenen, maar de idee is hoopgevend en wij ondersteunen het streven van harte. • www.landzijde.nl We hebben drie weken geleden van de aanschaf een uitje gemaakt. (uit de evaluatie) Van buiten wordt je beter; in contact met wind, regen, aarde en groen. gezondheidszorg gezondheidszorg
9 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Sashank Nyapati Promotieonderzoek Antroposofische Psychotherapie Sashank Nyapati komt uit een Indiaas antroposofisch gezin en studeerde psychologie. Aan de Alanus Hochschule deed hij vervolgens onderzoek naar antroposofische psychologie en psychotherapie en behaalde daarna een master klinische psychologie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Erik Baars stimuleerde hem om een promotieonderzoek te doen vanuit een antroposofische invalshoek. Dit werd ‘Anthroposophic Art Therapy: A Mindfulness Based Treatment for Emotion Regulation in Anxiety Disorders’. Op dit moment werkt Shashank als onderzoeker aan de Hogeschool Leiden en als docent aan de Erasmus Universiteit. De promotie doet hij bij het Erasmus Medisch Centrum, met o.a. professor Jim van Os als promotor. Erik Baars is supervisor. Wij leerden Shashank kennen als een gedreven wetenschapper en zijn zeer benieuwd naar de uitkomst van zijn onderzoek. Youth Society Parzival, Georgië Een educatieve ruimte in Matsevani Village De actieve antroposofische jongerengroep Parzival in Georgië werkt hard aan de realisatie van een educatieve ruimte voor de bewoners van de afgelegen dorpen Matsevani en Chkhitva. De jongeren maken zich zorgen over de scholen: kinderen worden niet voldoende gemotiveerd en er wordt weinig voor hen gedaan. Met het educatieve centrum hoopt men niet alleen de jongeren, maar ook hun ouders een plaats te bieden waar zij actief aan projecten deel kunnen nemen, waar een bibliotheek is en een plaats voor muziek en theater. Wij waren onder de indruk van het feit dat jongeren dit probleem niet alleen signaleren, maar ook enorm hun best doen om een praktisch en concreet initiatief te starten dat een positieve draai kan geven aan het leven van mensen die weinig hoop voor de toekomst hebben. • www.facebook.com/ YouthSocietyParzival Waarom is dit project zo belangrijk voor ons? Simpelweg omdat ons land op dit moment bezig is met zaken die voor jonge mensen niet inspirerend en hoopvol zijn. (uit de aanvraag) Zoeken naar een balans tussen empirische en spirituele wetenschap maatschappij wetenschap
10 Initiatiefneemster is Shelley Sacks, jarenlang werkzaam bij het Social Sculpture Lab uit het Britse Oxford. 7000 humans betreft Sociale Kunst, waar men wereldwijd aan deel kan nemen. Deels met de voeten in de klei, deels met hart en ziel en deels online. De 7000 eiken van Joseph Beuys zijn de inspiratiebron voor dit nieuwe initiatief. Het is een zoektocht naar de zon en de warmte in ons menszijn; naar een antwoord op de grote vragen van deze tijd. Samen een creatieve ontdekkingsreis aangaan en leren wat ons verbindt; hoe we genereus kunnen zijn richting onze medemens, hoe we kunnen luisteren, verbeelden en verplichtingen aan kunnen gaan die ons sterker maken, zodat wij de toekomst gezamenlijk en eensgezind tegemoet kunnen zien. Ondersteuning was nodig voor communicatie; het vervaardigen van e-materiaal, netwerkbijeenkomsten en de ontwikkeling van het web-platform. We kennen Shelley als een bewogen en warm mens. Een project met een stevige idealistische basis, dat met onze hulp een stap kon zetten om te aarden. • www.7000humans.com 7000 humans Social Sculpture Lab for New Knowledge and an Eco-Social Future, Kassel, Duitsland De coöperatie maakt deel uit van Stichting Climate Cleanup, die vernieuwende oplossingen voor klimaatverandering ontwikkelt om de balans tussen ecosystemen en mensen te herstellen. Doel is om de regeneratie beweging in Nederland te laten groeien en positieve voetafdrukken achter te laten op onze planeet. De visie is holistisch: alles is onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Regeneratie Top is een driedaags evenement rond sociale, ecologische, economische regeneratie en zingeving, met als doel jongeren te inspireren en handelingsperspectief te geven. Regeneratie als een positieve kracht, in tegenstelling tot de doemverhalen die veelal op sociale media aan worden geboden. Voorkomen dat jongeren worden lamgeslagen, maar juist kracht kunnen putten uit de realisatie dat je ook iets kunt doen. Men hoopt van de top een jaarlijks terugkerend evenement te maken. Wij verlenen graag steun aan dit initiatief van jongeren, dat doemdenken omzet in positieve actie. • www.regeneratie.org Regeneratie Coöperatie De Regeneratie Top 7000 mensen gaan een wereldwijd sociaal experiment aan in partnerschap met 7000 bomen, die als ankerpunt fungeren. Wij zijn een grassroots organisatie die niet alleen praat maar vooral ook doet! maatschappij maatschappij
11 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Wij ontmoetten de aanvragers tijdens één van de eerste Iona Ontmoetingsdagen. Sunflower Soup is een collectief van 6 beeldende kunstenaars die elkaar vonden via Extinction Rebellion. In 2023 zullen zij in Marres (centrum voor hedendaagse kunst in Maastricht) een tentoonstelling organiseren, waarbij het hele gebouw zal veranderen in een plantenwereld; een organisch netwerk van planten en natuur, waarin de bezoekers rond kunnen dwalen. Voorafgaand aan de tentoonstelling wordt een reeks workshops georganiseerd door de kunstenaars, via Marres en op scholen, om met verschillende groepen, jongeren en ouderen, van gedachten te wisselen over de huidige stand van de natuur en de menselijke rol daarin. Niet alleen om aandacht te vragen voor het klimaat, maar ook om de verbeelding te prikkelen. Wij zien planten als een vanzelfsprekendheid, maar zijn ons niet bewust van de dingen die door planten bepaald worden. Inzichten in plantensociologie en plantengemeenschappen laten ons mogelijkheden van verbinding zien. Een project dat onze maatschappij creatief vanuit een andere invalshoek benadert en daarbij het sociale aspect niet uit het oog verliest. • www.marres.org/ programmas/plantiarchy Jikke van Loon is kunstenares en reisde sinds 2015 meerdere malen naar Japan als Artist in Residence. Zij startte het kunstproject Issho-ni/Tomo-ni (re-creating pure wisdom, together), met geroofde kunst als thema. Met deelnemers uit Nederland en Japan werden twee verdwenen tempelbeelden (wachters) uit het dorp Yokota opnieuw gecreëerd in Delfts Blauw. In het vervolgproject: ‘Niomon- A Portal, A Home’ wordt een letterlijke (tempel) poort gecreëerd voor de ‘naar huis gekeerde’ tempelwachters. Maar ook is de idee om een overdrachtelijke portaal te maken: een toegang voor zowel mensen als instituten in Nederland en Japan. Een opening naar een ‘veld van kennis, wijsheid en compassie’ die besloten ligt in de uitwisseling van werelden, wereldbeelden en realiteiten. Een poort naar workshops, debatten, samenkomsten en uitwisseling. In een vijfjarig traject zal via tal van activiteiten en onderzoek worden toegewerkt naar het opnieuw maken van de oorspronkelijke poort in de afgelegen prefectuur Shimane. Een gevoelig, creatief en maatschappelijk betrokken kunstproject, dat wij met enthousiasme ondersteunen. • www.jikkevanloon.com Sunflower Soup Het Plantiarchaat Jikke van Loon Niomon — A Portal, A Home Wat als de wereld gedomineerd zou worden door planten? beeldende kunst Wie door de poort gaat verkrijgt symbolisch toegang tot deze wijsheid. cultuur
12 Code Goed Bestuur In 2022 heeft de Iona Stichting de toetsing Code Goed Bestuur van de Vereniging van Fondsen (FiN) positief doorstaan. De FiN komt op voor de belangen van aangesloten organisaties. Om nog meer transparantie en eenduidigheid te bewerkstelligen is de Code Goed Bestuur in het leven geroepen. Organisaties die de toetsing doorstaan voldoen aan alle eisen die de FiN heeft opgesteld voor Goed Bestuur. Dit bestuursverslag is dan ook iets anders ingedeeld om aan de voorwaarden te kunnen voldoen. Bureau Het afgelopen jaar heeft Marlies Gallenkamp, na 8 jaar inzet voor de Iona Stichting, besloten om het bureau te verlaten. Op 1 september is Roos Naves als nieuwe collega gestart. Haar aandachtsgebied vormt het vinden, ontwikkelen en verbinden van initiatieven en schenkers. Clarine Campagne maakt niet langer deel uit van het bureau en werkt nu als zelfstandige in het atelier Antroposofie & Samenleving. Het bureau is verder versterkt met Floris Lambrechtsen, die vrijwillig meewerkt aan de opbouw van de portefeuille van Iona Leningen. Om de geestelijke verbinding met de doelstellingen van de Iona Stichting in het oog te houden, heeft het bureau een viertal inspiratiebijeenkomsten gehouden. Deze interne ontmoetingen hadden als doel het antroposofische aspect te benoemen. Oud bestuurslid Lili Chavannes begeleidde de momenten. Evaluatie bestuur Na de wijzigingen in de bestuursstructuur in 2021 heeft het bestuur na ruim een half jaar de werking geëvalueerd. De nieuwe werkwijze blijkt een positief effect te hebben op de gang van zaken. De meer toezichthoudende rol van het bestuur is voor sommige bestuursleden nog wennen, de voortgang van het werk heeft baat bij de verleende mandaten aan het bureau. Een en ander doet recht aan de praktijk en werkt naar tevredenheid. Het bestuur blijft wel met warmte betrokken bij de Iona Stichting, dit vormt een informeel aandachtspunt. Bezoldiging bestuur en medewerkers De bestuursleden kunnen jaarlijks een vast, niet bovenmatig, vacatiegeld ontvangen. De medewerkers ontvangen een marktconform salaris. Beloning en onkostenvergoedingen van teamleden en directie zijn afgeleid van de CAO Sociaal Werk en de Regeling beloning directeuren van goede doelen organisaties. Beleidsplan 2022-2026 In het afgelopen jaar heeft de Iona Stichting haar oude beleidsplan 2018-2022 geëvalueerd en een nieuw beleidsSamenstelling bestuur en bureau Bestuur per 31 december 2022 Bas Holvast – voorzitter Solveigh Bijkerk – vice-voorzitter Romée van der Vorm – toezichthouder toekenningen Lars Talsma – toezichthouder financiën Andrea Davina – lid Jan Huisman – lid Johannes Kronenberg – lid Michiel ter Horst – erelid Bureau per 31 december 2022 Frouke Flieringa – projectaanvragen Christine Geertsema – interne processen Carina van der Kluft – schoonmaak Roos Naves – verbinder schenkers en initiatiefnemers Sonja Telman – boekhouding Robert Viëtor – directeur Bemensing bestuurscommissies Het bestuur heeft een drietal bestuurscommissies waarin aandachtsgebieden uitgediept worden en die adviserend zijn aan het bestuur. De samenstelling was in 2022 als volgt: Commissie Kwaliteit toekenningen Romée van der Vorm (voorzitter) Johannes Kronenberg Jan Huisman Christine Geertsema (bureau) Financiële commissie Lars Talsma (voorzitter) Michiel ter Horst Floris Lambrechtsen (extern lid) Andrea Davina Jan Huisman Robert Viëtor (bureau) Remuneratiecommissie Bas Holvast (voorzitter) Solveigh Bijkerk bestuursverslag 2022 was een jaar waarin de wereld langzaamaan ging ontspannen wat betreft de schrik en maatregelen in verband met het wereldwijde coronavirus. We konden de blik naar buiten werpen en weer echt contact maken. Aan de nog halflege concertzalen en theaterpodia was merkbaar dat ook dat weer wennen is. En misschien ontstaat weer een nieuwe periode waarin kunst een andere plaats gaat innemen, dichterbij en verweven in het leven en werken van alledag.
13 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A plan geschreven voor de periode 2022-2026, getiteld ‘Koers 26’. In de komende periode ligt de nadruk op het nog meer omarmen en steunen van initiatieven op een aantal aandachtsgebieden: · Verduurzaming van de landbouw, voedselketens, natuur en economie — aarde · Ontwikkeling van bezielde, menselijke gezondheidszorg en onderwijs: initiatieven en onderzoek en ontwikkeling — mens · Nieuwe sociale verbindingen, eigentijds sociaal weefsel waarin mens en omgeving naar binnen en buiten toe zich verbinden; gemeenschapszin — mens · Ondersteunen van kunst/kunstenaars met maatschappelijke betrokkenheid en van kunstzinnig werken & leven. Ook in relatie tot natuur en het hogere — geest In het bijzonder steunen we initiatieven waarbij meerdere aandachtsgebieden met elkaar verweven zijn en elkaar versterken. Initiatieven waarbij de gebieden landbouw/ natuur/voeding, kunst, onderwijs, en/of zorg zich met elkaar ontwikkelen en er een nieuw sociaal weefsel ontstaat, willen we bij uitstek ondersteunen en aanmoedigen. Tegelijkertijd willen we verbindingen met onze schenkers versterken, ook wat betreft de initiatieven die we steunen. Hoe we in het afgelopen jaar aan onze beleidsdoelen gewerkt hebben wordt hieronder beschreven. Toekennen van financiële steun Voor alle aandachtsgebieden uit het beleidsplan hanteren we bij de beoordeling van aanvragen en mogelijke eigen initiatieven vijf nieuw geformuleerde criteria: · Is er inspiratie in combinatie met voeten in de klei; visie én praktijk? · Klopt het initiatief in relatie tot de biografie van de initiatiefnemers? · Past het initiatief in deze tijd, heeft het een adequate eigentijdse vorm? · Hoe is het bredere draagvlak (beoogd), hoe is de inbedding, groeit er sociaal weefsel? · Is er een duurzaam perspectief en sprake van groei naar zelfstandig bestaan? In de tweede helft van 2022 is bij het honoreren van aanvragen nadrukkelijker meegewogen of er een beschikbaar fonds op naam is dat de intenties van het project en daarmee de aanvraag wil ondersteunen. Daarmee hebben we meer ‘gebundelde intentie-kracht’ gerealiseerd en gewenste financiële doorstroming in 2022. We hebben dit jaar meer dan 200 doelgerelateerde initiatieven ondersteund met raad en met financiële bijdragen voor in totaal 1,39 miljoen. Het merendeel van de financiële bijdragen kwam rechtstreeks uit onze actieve fondsen op naam en dat is in lijn met de ingezette koers om de verbindingen tussen fondshouders en initiatieven te versterken. Fondsen werven Onderdeel van het beleidsplan vormt het streven om de komende jaren de transparantie van onze deelfondsen te vergroten. Deze waren tot voor kort naar buiten toe niet zichtbaar. Doel is om meer open te zijn over de intenties van onze fondsen. De gekozen strategie is die van stap voor stap ontwikkelen, geen grote papieren plannen maar werkenderwijs activiteiten ontplooien waarmee de transparantie van onze deelfondsen vergroot wordt. In 2022 hebben we de eerste deelfondsen online gezet op een nieuwe plek op onze website en ook de mogelijkheid om direct een (digitale) schenking te doen in een van onze projectfondsen. Met die ervaring bouwen we de komende jaren door. Studiefinanciering We zijn in 2022 begonnen met de herijking van ons beleid op het gebied van studiefinanciering. In voorgaande jaren was het persoonlijk contact met de studenten die een beurs aanvroegen tijdsintensief en het contact met de instituten verwaterd. Het bureau heeft de docententeams van de Europese antroposofisch geïnspireerde opleidingen waar we studenten ondersteunen bezocht om een actueel beeld te krijgen van de kwaliteit, de levendigheid en de toekomstplannen van elke opleiding. Begin 2023 wordt bepaald hoe we de komende jaren op een betrokken en tijdsefficiënte manier vorm gaan geven aan studiefinanciering. Het steunen van jonge mensen bij hun eerste antroposofisch geïnspireerde beroepsopleiding sluit namelijk nog steeds goed aan bij de doelstellingen van de Iona Stichting. Scheppen en verzorgen van verbindingen en gebruik van ons pand In onze doelstellingen wordt nadrukkelijk het scheppen en verzorgen van verbindingen genoemd. We zijn daar het afgelopen jaar weer beter in geslaagd, dankzij het wegvallen van de restricties voor samenkomsten. Vorig jaar zijn we gestart om de ruimtes in het pand bij de eisen van deze tijd aan te laten sluiten. De intentie was om een meer open en toegankelijker plek te creëren waar veel kan ontstaan. Ook is er een tuinwerkplek (‘folly’) gerealiseerd. De opgefriste ruimten in ons pand worden in toenemende mate weer gebruikt voor bijeenkomsten en ontmoetingen van onszelf en onze vrienden. Vrienden kunnen een dag of dagdeel gebruik maken van onze bloemenkamer inclusief zelfvoorzienende keuken in ruil voor een vrijwillige bijdrage in het Ionafonds. < Bernard Lievegoed Academisch Netwerk: bijeenkomst in december > Jaarbijeenkomst: 15 juni in de Uilenburgersjoel
14 < De werkconferentie Apocalypse nu > Bezoek antroposofisch geïnspireerde opleidingen >> Tentoonstelling Ernée ’t Hooft - van der Linden Podcasts Om het werk van de Iona Stichting inzichtelijker te maken, hebben we een serie podcasts opgenomen. Daarin werd een aantal projecten voor het voetlicht geplaatst. Ook zijn er twee afleveringen waarin het werk van het bureau wordt toegelicht. Iona ontmoetingsdag Omdat aanvragen de laatste jaren altijd online ingediend worden, was het directe contact met aanvragers minder geworden. Met name bij nieuwe aanvragers maakte dat het toekennen van bijdragen niet altijd makkelijk en werd er vaak alsnog persoonlijk contact gezocht. Vanaf de start in september zijn er elke laatste donderdagochtend van de maand een groot aantal mensen aanwezig voor kennismaking en ontmoeting. Ze leren niet alleen de Iona Stichting kennen, maar blijken ook naar elkaar toe waardevol te zijn. Zo draagt de Iona Stichting met de ontmoetingsochtenden niet alleen bij aan een kwalitatief beter aanvraagproces, maar ook aan het scheppen en verzorgen van verbindingen. Iona initiatieven en jaaractiviteiten Conform ons meerjarenbeleid 2022-2026 neemt de Iona Stichting de komende jaren ook een aantal eigen initiatieven. Ook kennen we een aantal vaste activiteiten. Het nemen van eigen initiatieven is belangrijk met het oog op verwezenlijking van onze doelstellingen en het fungeert tegelijkertijd als eigen ontwikkelingsweg. De initiatieven komen tot stand door bespreking van ideeën binnen en buiten. Bernard Lievegoed Academisch Netwerk Het Bernard Lievegoed Academisch Netwerk (BLAN) heeft als doel om antroposofisch geïnspireerd wetenschappelijk onderzoek te ondersteunen en een netwerk te bieden voor betrokkenen. In 2022 werd voor het eerst sinds enige jaren weer een fysieke bijeenkomst gehouden met verscheidene sprekers. Locatie was het nabijgelegen pand van collega stichting ‘Het R.C. Maagdenhuis’. Daarnaast was er een promovendibijeenkomst, bedoeld voor huidige promovendi ondersteund door de Iona Stichting. De bijeenkomst werd begeleid door, onder meer, Jaap Sijmons en Klaas van Egmond, hoogleraren uit het curatorium van het BLAN. Filosoof en onderzoeker Jesse Mulder is eind 2022 tot het curatorium toegetreden. Het vestigen van een leerstoel ‘Antroposofie en duurzaamheid’, in samenwerking met de Antroposofische Vereniging in Nederland, bleek in de loop van 2022 geen haalbare kaart. De inspanningen om antroposofisch geïnspireerd onderzoek een impuls te geven zullen de komende periode gericht zijn op een bredere verkenning (leerstoel bij een andere universiteit, een post-graduate course, samen optrekken met andere esoterische stromingen.) Antroposofie & Samenleving Vanuit het langjarige Iona project is het Atelier Antroposofie en Samenleving ontstaan dat verschillende scholingstrajecten verzorgt voor het veld van antroposofische werkgebieden en daarbuiten. Clarine Campagne vormt inmiddels samen met Pim Blomaard, Pim Caljouw, Jaap van de Weg, Auke van der Meij en Marieke Krans de kerngroep van het Atelier. In het afgelopen jaar deden ongeveer 200 mensen mee in o.a Beroepstrainingen Antroposofie, Meditatiedagen, Sociale Cultus, Oordeelsvorming over samenlevingsvragen. De Iona Stichting blijft betrokken door het ondersteunen van de netwerkfunctie en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten die niet meteen zelfstandig kostendragend zijn. • https://atelierantroposofie.nl Eigendom Anders Zoals voorgenomen vond op 6 oktober jl. het eerste ‘Eigendom Anders Festival’ plaats op het voormalige manegeterrein ‘Common Grounds’ in Amersfoort. We kijken terug op een geslaagde dag. Jennifer Benson is de inspirerende hoeder en projectleider van het initiatief. Zie voor meer informatie bladzijde 16 van dit jaarverslag. • https://eigendomanders.nl Iona Leningen In het kader van het nieuw vastgestelde beleggingsbeleid voor de komende jaren is in 2022 een startkapitaal gemarkeerd waarmee we kleine leningen (€50.000,- – €250.000,-) aan maatschappelijke ondernemingen en organisaties gaan verstrekken die met hun werk nauw aansluiten bij de doelstellingen van de Iona Stichting. Zo hebben we een eerste lening verstrekt als bijdrage aan de financiering van een schoolgebouw voor vernieuwend onderwijs en zijn we financieel lid geworden van de coöperatie Odin, om mede de uitbreiding van hun winkelnetwerk mogelijk te maken. Iona Leningen kent een eigen proces dat losstaat van het aanvragenproces voor schenkingen. In dit jaarverslag staat een interview met Odin en onze kartrekker Floris Lambrechtsen. Guernica de la Ecologia Er is een kring met vrienden-schenkers opgericht rondom het werk van Claudy Jongstra om zo de mogelijkheid te creëren met het doek te reizen en een grotere werking te bereiken. Uitgebreide informatie is te vinden op bladzijden 4 en 5 van dit jaarverslag.
15 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Tentoonstelling Ernée ’t Hooft - van der Linden Omdat de Guernica de la Ecologia op reis was werd de ruimte van het kantoor tijdelijk ingericht met een tentoonstelling van werken van kunstenaar en medeoprichter van de Iona Stichting, Ernée ’t Hooft - van der Linden. Ze was een begenadigd naaldkunstenares en illustrator. De figuren in haar werk zijn niet zo maar poppetjes, maar mensen met karakter. Religieuze Dimensie in het leven De werkconferentie Apocalypse nu: werken aan innerlijk houvast kon 3 jaar na de geplande datum eindelijk plaatsvinden in het Haagse Vreedehuis. Onder meer door het coronavirus werd het evenement steeds uitgesteld. Tijdens de bijeenkomst werd het thema in nauwe samenwerking met wetenschapper Kees Zoeteman, priester Lisette Buisman en kunstenares Carin Anderson vanuit meerdere perspectieven belicht. Dagvoorzitter was Ignaz Anderson. Jaarbijeenkomst 15 juni Onze jaarbijeenkomst in de Amsterdamse Uilenburgersjoel stond in het teken van de nieuwe economie en de praktische werking van verschillende projecten. De bijeenkomst werd muzikaal omlijst door de Syrische oud (instrument) speler Jawa Manla en de Oekraïense pianiste Maria Parfonova. Het was weer een levendige bijeenkomst met veel belangstellenden, die de volgende initiatieven konden ontmoeten: Ik, jij en wij met Djenna Storm; De kracht van stilte met Roosien Verlaan en Iris Bogaers (promovendus ‘Stilte in de klas’); Oesterzwammen op koffieprut met Yoram van de Reep en Sarai de Haan; de biografie van Marie Tak van Poortvliet met Jacqueline van Paaschen; de Taal van de Zee met Arita Baaijens; Interwoven Histories met Christel Vesters en het Bolkmodel voor Positieve Gezondheid en Leefomgeving met Sjef Staps. Lidmaatschap Gilde Filantropie Oude Kerk Het Gilde bestaat uit Amsterdamse fondsen die hun thuis hebben rondom de Oude Kerk in Amsterdam. De Iona Stichting ondersteunt op deze manier de Oude Kerk en lokale projecten in Amsterdam Centrum. Tegelijkertijd onderhoudt de stichting daarmee ook haar netwerk met andere, in Amsterdam gevestigde fondsen en stichtingen. Dit jaar is besloten om gezamenlijk het project Buurtfonds Centrum te ondersteunen. (internationale) Fondsoverleggen De Iona Stichting neemt deel aan het Landelijk Fondsen Overleg (LFO) en aan het Amsterdams Fondsenoverleg. Daarnaast is de stichting lid van de FiN (Branchevereniging van fondsen en stichtingen). Deze behartigt de belangen van fondsen en vormt een platform voor onderlinge kennisuitwisseling- en ontwikkeling. De Iona Stichting maakt daarnaast deel uit van een aantal Europese samenwerkingsverbanden die de antroposofische inspiratiebron gemeen hebben: · ENDA: een verband van Europese organisaties op het gebied van vrijeschool, heilpedagogie- en therapie. De jaarlijkse bijeenkomst was dit keer in Parijs. Doel is verbinding en uitwisseling van ervaringen. · Het Stiftungentreffen, een overleg met een tiental Europese fondsen en stichtingen die verbonden zijn met de antroposofische beweging, vond dit keer plaats in het Duitse Witten-Herdecke en Bochum, onder meer bij de GLS Bank. Vooruitblik 2023 Ons opgefriste pand blijven we de komende jaren goed onderhouden en in 2023 maken we een start met de eerste activiteiten van een 10-jaren groot onderhoud plan. Daarnaast stimuleren we actief gebruik van onze ruimtes. We blijven actief onderzoeken hoe we midden in de wereld kunnen staan. De Iona ontmoetingsdagen vinden in principe plaats op de laatste donderdag van de maand. De verbinding met het Goetheanum blijft van belang. Door de nadruk te leggen op de Jugendsektion en door het actief vormgeven van ons lidmaatschap van de World Goetheanum Association (WGA) dragen we bij aan een gezonde en inspirerende toekomst van het Goetheanum. Ook de 7-jaarlijkse Wereldconferentie eind september ondersteunen we middels de inbreng van initiatieven en middels financiële ondersteuning van de reiskosten voor deelnemers die van ver komen en weinig financiële middelen hebben. De Guernica de la Ecologia gaat ook in 2023 op reis. Zie voor meer details de bladzijde die gewijd is aan het werk. Het BLAN zal zich verder ontwikkelen. Daarnaast komt aan het einde van het jaar een volgende bijeenkomst. Het netwerk Eigendom Anders organiseert de tweede editie van het Eigendom Anders Festival op 22 mei bij Zwier in Vinkeveen. • https://eigendomanders.nl Wat betreft de Iona Leningen staat een verdere uitbreiding van de leningenportefeuille op het programma. Zo gaan we minder beleggen in aandelen op de financiële markten en meer directe financiële relaties opbouwen met organisaties en initiatieven die passen bij onze doelstellingen. De positieve energie die elke daadwerkelijke verschuiving met zich meebrengt is groot.
16 Eigendom Anders Eigendom Anders is een initiatief dat voortkomt uit een verlangen naar een gezonde economie. Het wil hieraan bijdragen door iedereen die geïnteresseerd is in deze materie uit te nodigen om nieuwe perspectieven te gaan zien op het gebied van bezit, eigendom en eigenaarschap. Het initiatief biedt speelruimte, zichtbaarheid, mogelijkheden tot verbinding en dialoog om bewustwording te vergroten. De Iona Stichting ondersteunt Eigendom Anders samen met DIIF, een stichting voor sociale ondernemingen in de startfase (https://diif. foundation/). Inmiddels hebben meer mensen zich aangesloten. Hoeder is Jennifer Benson. Op 6 oktober was de eerste bijeenkomst, waarbij ruim aandacht was voor het gezamenlijk op tafel leggen van datgene wat er speelt. En ook zeker naar de praktische werking daarvan: er zijn meerdere nieuwe initiatieven ontstaan, onder andere op het gebied van kennisdeling en de ontwikkeling van lesmateriaal. De volgende bijeenkomst zal plaatsvinden op 22 mei 2023. Kijk voor meer informatie over activiteiten en initiatieven op de website: • www.eigendomanders.nl. Het huidige economische stelsel staat onder druk door groeiende ongelijkheid en afname van de leefbaarheid van onze aarde. Dit vraagt om een nieuwe vorm van economie. Als Iona Stichting kunnen we hier aan bijdragen door onze eigen leerweg te gaan. Dat kan niet in één keer en vraagt om samen verkennen en ervaren. Daarom zijn we twee initiatieven gestart: Eigendom Anders en Iona Leningen. Nieuwe economie in memoriam Henk Stolk 6 juni 1947 – 8 januari 2022 Henk is zijn leven lang verbonden geweest met antroposofie. Bij de Iona Stichting richtte hij een fonds op naam in, met als doel het streven naar een menselijke toekomstweg. De Christengemeenschap en euritmie hadden een warme plek in zijn hart. Wolfgang Gerrit Albrecht 23 mei 1928 – 1 februari 2022 Wolfgang was bestuurslid van 1980 tot 1992. Het was een man met gevoel voor humor en zeer loyaal naar de stichting. Daarnaast was hij een ruimhartige schenker. Johanna Veronica (Joke) Mantel-Lunter 25 maart 1931 – 22 februari 2022 Joke heeft van 1979 tot 1997 voor de Iona Stichting gewerkt. Via oprichter Jan van der Linden begon ze als algemeen secretaresse en heeft zich in de jaren die volgden met groot hart voor het stipendiabeleid van de stichting ingezet. In nauwe samenwerking met toenmalig directeur Dolf van Aalderen zette Joke de structuur op en onderhield ze contact met de studenten. Na haar pensioen bleef ze als vrijwilliger betrokken bij het werk van de stichting.
17 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Een voorbeeld is de samenwerking met coöperatie Odin. Directeur van Odin Merle Koomans en Floris Lambrechtsen geven een toelichting op deze vorm van samenwerking. Waarom presenteert de Iona Stichting zich als ondernemer? Floris: Met dit initiatief bouwt de Iona Stichting een wederkerige, duurzame relatie op met de organisaties waarin het investeert en kan zij haar netwerk ten volle benutten om deze organisaties te ondersteunen. Doordat de middelen weer terugvloeien wordt de slagkracht op de missie en doelstellingen vergroot. Wat zijn de overeenkomsten tussen Odin en de Iona Stichting? Floris: Odin en de Iona Stichting hebben beiden als doel om biologisch-dynamische landbouw te stimuleren, met het streven om voedsel te produceren in balans met de natuur en zonder ongezonde bijeffecten voor mensen, dieren, bodem, water en planten. Eigenlijk is het wonderlijk dat we niet veel meer samen hebben gedaan de afgelopen jaren. We hopen dat dit het begin is van een jarenlange samenwerking, waarbij de Iona Stichting Odin kan ondersteunen met haar netwerk en financiële middelen. Merle: Vanuit een antroposofische impuls en met een holistische blik werken we allebei met respect voor de mens en de aarde aan een mooiere, betere wereld. Waarom wilde Odin met de Iona Stichting een lening afsluiten? Floris: Odin was op zoek naar kapitaal om de overname van diverse winkels te financieren. Odin heeft behoefte aan versterking van het eigen vermogen. De Iona Stichting heeft de voorkeur voor een lening, omdat daar minder risico’s aan kleven. We hebben elkaar halverwege ontmoet: de Iona Stichting is financieel lid geworden in de coöperatie en verstrekt daarmee eigen vermogen. Odin betaalt bij voldoende beschikbare middelen de investering binnen een bepaalde periode terug, inclusief een jaarlijkse vergoeding. Merle: Omdat we enorm in ontwikkeling zijn, met als doel natuurlijk onze idealen te realiseren, hebben we extra financiële middelen nodig. We zochten daarvoor een partner die in die idealen wil investeren. Wat is voor jou ondernemerschap? En wat betekent eigenaarschap in een onderneming? Merle: Ondernemerschap is voor mij, dat je in het economisch leven vanuit je eigen impuls in actie komt voor iets wat je belangrijk vindt, zaken in beweging zet, ontwikkelt, realiseert. Ik zie het als verbinden van hoofd en handen, denken en doen. Eigendom zit hem voor mij niet in de materie, maar in de verantwoordelijkheid. Floris: Voor mij persoonlijk betekent het initiatief nemen om mensen met ideeën en energie te bundelen in een project of organisatie. Natuurlijk is het leuk als het lukt, maar ondernemerschap betekent ook risico nemen, met de wil om te leren van je fouten. De kapitalistische interpretatie van eigendom heeft ons grote welvaart gebracht, maar de invloed ligt nu te veel bij individuele eigenaren die in het eigen belang handelen. Het is de kunst om de invloed binnen een organisatie te bundelen voor een gemeenschappelijk doel. Waarin mogen de Iona Stichting en Odin wakker zijn voor de toekomst? Floris: Heel zuiver mensen en middelen scheiden bij het schenken en investeren. Merle: Odin mag wakker zijn voor de menselijke maat. Naast de ecologische vraagstukken mag ze oog houden voor de sociale vraagstukken die steeds groter worden. Het echte verbinden van mensen, met elkaar en met de natuur, is zo belangrijk, juist nu. Geld is daarbij een middel om idealen te realiseren. Geld is geen doel en mag dat ook niet worden, net zoals groei geen doel is. In de zomer van 2022 is Iona Leningen gestart. Naast beleggen via vermogensbeheerder DoubleDividend op de financiële markten gaan we met een beperkt deel van ons vermogen zelf investeren door leningen te verstrekken. Het betreft maatschappelijke ondernemingen en organisaties die we rechtstreeks kennen en verweven zijn met ons eigen netwerk. Het proces gaat in samenspraak met onze partners. Kartrekker is Floris Lambrechtsen. Iona Leningen
18 In 2022 kreeg de Iona Stichting een nieuwe medewerker: Roos Naves. Haar taak is om aandacht te geven aan het samenspel tussen aanvragen en schenkers. Jos Bregman werd in 2022 schenker. Roos voerde met hem een gesprek over zijn en haar beweegredenen om zich bij de Iona Stichting aan te sluiten. Jos richtte binnen de Iona Stichting het fonds op naam ‘Fonds Boom’ op. Hij werkt als kunstenaar aan eigen projecten en ondersteunt vanuit ‘Fonds Boom’ initiatieven met vergelijkbare idealen. Hoe ben je bij de Iona Stichting terecht gekomen? Jos: Ellen Winkel, mijn vrouw, was bekend met de Iona Stichting, omdat zij in 2007 geld aanvroeg voor haar boek ‘De aarde zal weer vruchtbaar zijn’. Toen ik op zoek was naar een manier om met een erfenis om te gaan, dacht zij aan Iona en de mogelijkheid van een fonds op naam. Roos: De Iona Stichting was mij bekend door mijn initiatieven binnen het antroposofisch veld. Ik keek met grote bewondering naar de Iona Stichting als een haast mystieke plek, waar vanuit grote en kleine inspirerende bewegingen tot stand kwamen. In een ontmoeting met Robert Viëtor (algemeen directeur) ontstond de vraag of ik voor de Iona Stichting wilde komen werken. Ik heb de keuze goed overwogen en een baan binnen zo’n waardevolle instelling voelde als een unieke kans! Schenken en initiatieven: een belangrijke samenhang Fondsen op naam zijn essentieel voor het werk van de Iona Stichting. Schenkers hebben zorgvuldig nagedacht hoe ze het geld dat tot hun beschikking staat een bepaald doel kunnen laten dienen. De taak van de stichting is om schenkers en aanvragers, die een initiatief voor ogen hebben, samen te brengen. Door een beweging van twee kanten kan een project gerealiseerd worden.
19 STICHTING JAARVERSLAG 2022 I O N A Voor welke idealen sta je en kun je die door de Iona Stichting verwezenlijken? Jos: 'Fonds Boom' zie ik als een onderdeel van mijn kunstenaarschap waarin ik de stadsboom centraal stel. Die enorme levende organismen in iedere straat en park in de stad zien we vaak niet staan. We huilen als er een verdwijnt. Maar leg je je hand op de stam? Zie je het frisse groen bij het uitlopen van het blad? Ruik je de grond na de regen? Onze stadsboom verdient een podium, het is dé toegangspoort tot de natuur voor de stadsmens. De Iona Stichting fungeert als een soort makelaar van ontmoetingen, omdat ze mensen met gelijksoortige bedoelingen met elkaar in contact brengt. Zo kom ik met initiatiefnemers en kunstenaars in contact, die op een vergelijkbare manier willen werken. Roos: In mijn leven wil ik werken vanuit vertrouwen, vrijheid en verantwoordelijkheid. In het werk voor de Iona Stichting krijg ik grote vrijheid, maar dat betekent ook dat je zelf verantwoordelijkheid moet nemen. Wil ik dingen bereiken, dan ga ik hier uit eigen beweging voor staan (het wordt me niet voorgeschreven). Dit voelt erg krachtig. In vrijheid werken gaat echter alleen als er onderling vertrouwen is. In het samenspel met de collega’s, schenkers en initiatiefnemers spelen deze drie waarden constant een rol, waardoor we elkaar scherp en wakker kunnen houden. Wat betekent schenken voor jou? En welke kwaliteiten draagt het schenken? Jos: Ik heb het geld geërfd van mijn vader en moeder zaliger. Mijn vader verkocht zijn onderneming op een gunstig moment op de markt. De opbrengst zie ik voor een deel afkomstig uit oneerlijke marktverhoudingen. Voor mijn vader was dat een onbewust proces. Hij en mijn moeder waren door en door sociale mensen. Ze schonken enorme sommen aan bijvoorbeeld de kerk en maatschappij. Ik hield erg veel van ze. Door te gaan schenken treed ik een beetje in hun voetsporen. Ik hoop dat de ontvangers de schenking als een bevestiging zien van een zoektocht die ik zelf als kunstenaar ook afleg. Roos: Dat is inderdaad het mooie van schenken. Door de gift bevorder je de ander in zijn of haar streven. Schenkgeld en de vrijheid van schenken Jos: Schenken is tot nu toe voor mij de minst slechte manier om met geërfd geld bij te dragen aan de samenleving. Ik financier er ook niet mijn eigen kunst mee, ik wil mijn kunst steeds toetsen aan de vraag of ik ook betalend publiek kan bereiken. Roos: Wat jij schenkt is ‘an sich’ niet geheel vrij, want het heeft een deels negatieve oorsprong. Echter na de transactie van het schenken, is het geschonken en daarna vrij, lijkt mij. Jos: Dat zeg je mooi. Ik vind het goed om geld los te durven laten. Toch zou schenkgeld in een wereld waar kunstenaars normaal betaald worden niet nodig moeten zijn. Het gaat me om een rechtvaardige, liefdevolle wereld. Net als mijn ouders. Achter ieder fonds op naam staan schenkers die bewust voor deze vorm gekozen hebben
20 Waarderingsgrondslagen De volledige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaglegging, in het bijzonder Richtlijn RJ 640 Organisaties-zonder-winststreven. Deze balans en staat van baten en lasten betreffen een verkort overzicht. Maas Accountants heeft in opdracht van het bestuur de samenstelling van de jaarrekening 2022 begeleid. In het afgelopen jaar zijn de totale hoeveelheid ontvangen donaties en schenkingen en ook de doelbestedingen gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. In 2022 ontvingen we voor ruim 883 duizend euro aan schenkingen en donaties. De directe doelbestedingen bedroegen 1 miljoen 384 duizend euro. Na een aantal jaren met positieve koersresultaten is er het afgelopen jaar een forse daling van de koersen van aandelen geweest. Dit resulteerde in een negatief koersresultaat van ruim 4 miljoen euro. Daarmee was ook het saldo van baten en lasten over 2022 ruim 5,2 miljoen euro negatief. In de afgelopen jaren hebben we rekening gehouden met fluctuerende beurskoersen en is een ‘egalisatiereserve resultaten’ opgebouwd van 3,8 miljoen euro. Daarmee vangen we ons negatieve koersresultaat niet helemaal op. We hebben het restant van ons negatieve resultaat ten laste gebracht van het stamkapitaal/eigen vermogen. De koersverliezen zijn fors en tevens een momentopname en grotendeels ‘op papier’. Op de langere termijn (>10 jaar) hebben we vertrouwen in het rendement van aandelen: met name in aandelen van duurzame en sociale ondernemingen. Van deze ondernemingen verwachten we ook een maatschappelijk rendement, zoveel mogelijk in lijn met onze doelstellingen. Om ons kapitaal nog directer in lijn met onze doelstellingen te laten werken zijn we in 2022 met “Iona Leningen” gestart. De eerste 2 leningen zijn verstrekt en zichtbaar op de balans onder de post langlopende, doelgerelateerde vorderingen/participaties. De Iona Stichting hanteert een systematiek van stamkapitaal en fondsen. Vanuit de vruchten van het stamkapitaal wordt de organisatie betaald en de continuïteit verzorgd. Schenkingen en projecten worden uit Iona themafondsen en fondsen op naam gefinancierd. In de afgelopen jaren hebben een aantal fondsen op naam meer schenkingen ontvangen dan bestedingen gerealiseerd. Doel is om de komende jaren de middelen uit die fondsen volop in te zetten en als stichting per saldo meer te besteden dan te ontvangen. In het tweede halfjaar van 2022 is dit nieuwe beleid ingezet en in de (halfjaars-)resultaten al zichtbaar. We zijn dankbaar voor het vertrouwen van onze schenkers en we zijn verheugd dat we opnieuw konden bijdragen aan veel inspirerende projecten en moedige initiatieven. Robert Viëtor & Lars Talsma directeur resp. toezichthouder financiën Schenken? Alle subsidies die de Iona Stichting heeft verstrekt, zijn mogelijk gemaakt door grote en kleine schenkingen en nalatenschappen. Mocht u vragen hebben over periodieke schenkingen, legaten of testamenten, dan kunt u contact opnemen met Sonja Telman. > sonja@iona.nl Financieel Toelichting op de cijfers van 2022
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUzMjc=