1 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Iona Stichting jaarverslag 2023
Doelstellingen Iona Stichting Het doel is het bevorderen van geestelijke, culturele en maatschappelijke ontwikkeling in de ruimste zin. Zij richt zich op initiatieven van algemeen nut, in het bijzonder op het gebied van: 1 antroposofie en haar aandachtsgebieden, waaronder vrijeschoolpedagogie, gezondheidszorg, gehandicaptenzorg (heiltherapie, heilpedagogie en heileuritmie), (biodynamische) landbouw, (antroposofische) wetenschappen, euritmie, en het actief waarnemen van kunst. 2 de religieuze dimensie van het leven als verbindende factor. 3 (organische) architectuur, tuin- en landschapsarchitectuur, muziek (jonge amateurmusici) en beeldende kunsten. De stichting laat zich bij haar werkzaamheden sterk inspireren door de antroposofie en de kunst, zonder zich tot die inspiratiebronnen te beperken. Iona Stichting Herengracht 276 1016 bx Amsterdam + 31(0)20 6233 353 iona@iona.nl www.iona.nl nl88 ingb 0001 6389 00 nl23 trio 0212 1898 40 colofon Tekst: Iona team Ontwerp: Mark Schalken Foto’s: Marjolein ten HoveVoster; de projectfoto’s zijn geleverd door de aanvragers van de projecten of uit het Ionaarchief. Omslagfoto: Roos Naves Druk (op kringlooppapier): Raddraaier SSP Mei 2024, oplage 500
3 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Het was een magisch moment op 28 september in Dornach in het Goetheanum. Een indrukwekkende groep mensen van 11 verschillende organisaties op het podium voor de Guernica de la Ecología. Een netwerk van onder meer boeren, kunstenaars, textielmakers dat samen de nieuwe duurzame Thonet-stoel realiseerde in het voorafgaande jaar. Zo’n moment waarop we de energie door het lijf voelden stromen, van top tot teen en terug. Het verbinden van idealisme met de dagelijkse praktijk; het weven van inspiratie door het dagelijkse werken en leven. Dat lukt als je groente koopt bij een lokale bio-boer of boodschappen doet bij de Odin en als je fietst en wandelt in de natuur. En nu ook als je op deze stoel zit. Zulke handelingsperspectieven zijn hard nodig. Ze bieden hoop ten tijde van nabije oorlogen met alle onmenselijkheid die ze met zich meebrengen. We hebben een groot deel van het afgelopen jaar Oleg en Jelena in ons Ionahuis een woonplek geboden. Ze zijn uit Kiyv gevlucht en hen tijdelijk onderdak geven was voor ons een manier om iets te kunnen doen in relatie tot de oorlog in Oekraïne. In de tuin van het Ionahuis heeft de ruim 100 jaar oude iep zich zacht neergevlijd op de avond voor de herfststorm begin november. De iep heeft de Tweede Wereldoorlog en Jan en Ernée van der Linden meegemaakt en was erbij toen de Iona Stichting werd opgericht in 1966. De stichting werd vernoemd naar het eiland Iona voor de Schotse kust en het afgelopen jaar zijn we, team en bestuur, daarheen gereisd om inspiratie op te doen en ons met elkaar en met Iona te verbinden. Iona was het eiland waar de monniken uitvoeren om kleine, herbergzame plaatsen in Europa te creëren, beschut en midden in de natuur. Herbergzame en toegankelijke plekken creëren is opnieuw actueel in deze onrustige tijden en toenemende chaos. Daarom kunt u in dit jaarverslag iets lezen over een nieuw Ionainitiatief: Iona woon- en werkplekken. Met als doel om bijzondere huizen en plekken van de commerciële markt te halen, zorgvuldig te beheren en tegen een sociale huur beschikbaar te stellen voor geïnspireerd wonen of werken. We hebben de Zwitserse Edith Maryon Stiftung als voorbeeld en zij hebben ons alle steun toegezegd met de opbouw. We hopen ook uw initiatief en u als mens weer te ontmoeten in het komende jaar. Dat kan tijdens onze jaarbijeenkomst op 4 september, op een donderdagochtend bij een Ontmoet Iona bijeenkomst of tijdens één van onze pop-up tentoonstellingen in de tuinkamer. En als u langskomt dan kunt u ook even zitten op de stoel. De stoel die alles zegt. Team Iona Stichting Vlnr: Christine Geertsema Frouke Flieringa Robert Viëtor Sonja Telman Roos Naves Mila Biesot Floris Lambrechtsen Voorwoord: Een stoel. Een stoel die alles zegt.
4 Kunnen wij ons nog verplaatsen in een wereld die vol was van magie? Waarin de mensen contact probeerden te maken met het onbevattelijke door rituelen, profetieën, helderziendheid, visioenen en dromen? Die vraag komt op tijdens de lange weg die je moet gaan om op Iona te komen. Wie er ook woonden, Keltische stammen met hun druïden; Sint Columba en de monniken die er landden in de 6e eeuw en vanuit hun machtig klooster verder trokken om de bevolking in de wijde omgeving te kerstenen; de Schotse vorsten die er begraven wilden worden of de oecumenische gemeenschap die sinds 1938 een vrijplaats biedt aan eenieder die dit nodig heeft. Zij vonden elk op hun eigen manier toegang tot de spirituele plaatsen die het kleine eiland in zich bergt. Zo ook het bestuur en de medewerkers van de Iona Stichting. Als je samen werkt is het belangrijk wat van het leven met elkaar te delen. Verhalen en de herinneringen aan de mensen die aan het begin stonden en besloten dat zij iets van waarde wilden bijdragen. Een geschiedenis van verlangen, vasthoudendheid, het vermogen om geïnspireerd te worden en anderen te inspireren. In een paar dagen tijd kun je veel over en van elkaar leren. Van de kunst om innerlijke rust te vinden tot de waarde van schenkgeld in een nieuwe economische revolutie. Van de verhouding van de individu tot het geheel en ons verlangen naar menselijkheid tot de vraag of een project wel of niet gesteund kan worden. Van de kunst om elkaar in de ogen te kijken tot de overwegingen om een nieuwe vorm van bestuur te ontwikkelen. Soms is het goed terug te keren naar de oorsprong. De oprichters van de stichting, Ernée van der Linden – ’t Hooft en Jan van der Linden, kozen de naam Iona met zorg en dat maakt nieuwsgierig naar dit eiland aan de westkust van Schotland. Een tijd van Inspiratiereis naar het eiland Iona van bestuur en medewerkers in mei 2023, mogelijk gemaakt door een gerichte schenking.
5 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A geschenken We dwalen samen over het eiland en door de ruïnes van oude gebouwen, waar de natuur zich altijd weer herstelt. Kijken uit over het blauwe water, het groen en de veelkleurige rotsen. Horen de roep van de koekoek en de veldleeuwerik. Bezoeken het eiland Staffa dat vele kunstenaars inspireerde en waar nu de ‘puffins’, de papegaaiduikers de dienst uitmaken en als verwende en geoefende filmsterren poseren voor de vele enthousiaste fotografen. Meebewegend in de tijd van sociale media. We proeven van het lokaal geteeld eten en warmen ons aan de ochtend- en de avondzon. Als wij Iona verlaten gaat het hard regenen. Wij beginnen aan de lange reis terug, op weg naar het leven dat steeds drukker en sneller wordt. Maar vol goede moed, plannen voor de toekomst en gesterkt door het samen zijn. Het eiland is een bewezen machtige plaats als je het toelaat.
6 Doelbestedingen 495.962 139.328 115.494 70.200 183.360 312.694 60.466 10.496 115.700 130.499 191.814 1.826.013 Cultuur Nieuwe economie Gezondheidszorg Jongeren Landbouw, natuur & voeding Maatschappij Pedagogie Onderwijs & Ontwikkeling Wetenschap Overig (niet in figuur) Derdenfondsen (niet in figuur) Totaal doelgerelateerde schenkingen De doelbestedingen van de Iona Stichting zijn die bestedingen die direct in lijn liggen met de doelstellingen. Het gaat hierbij om het ondersteunen van projecten, de gerichte schenkingen en de doorstroom bij derdenfondsen. In de figuur hier onder zijn deze bestedingen onderverdeeld in onze categorieën.
7 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A pedagogie • Centre for Creative Education, Kaapstad, Zuid-Afrika: training van de begeleidsters in de kinderopvang in o.a. de Zuid-Afrikaanse Townships. • Cursus pedagogische euritmie op school, Moskou, Rusland: basiscursus voor euritmie docenten en vrijeschool leraren. • Stichting Reggio Inspiratie (interactief netwerk), Heerenveen: samen bouwen aan en delen van kennis, inspiratie en ervaring geïnspireerd door de Reggio Emilia-benadering. • Periodic Seminar for Teachers, Sint Petersburg, Rusland: zorg en ondersteuning voor vrijeschool leraren in Rusland. • Vereniging voor Vrije Opvoedkunst, Rotterdam: deelname van jonge ouders en startende leraren aan de themadag. wetenschap • Flore Lutters: het promotieonderzoek Regeneratie of degeneratie? Over het lot van de mens in het Antropoceen. • Eefje Belt-van Zoen: promotieonderzoek naar de potentie van twee eHealth-tools (apps), die gericht zijn op minder antibioticagebruik voor behandeling van bovenste luchtweginfecties in de eerstelijnszorg. • Wouter Modderkolk: promotieonderzoek naar de architectonische ruimte van onderwijs: over versterking van het intentioneel handelen. • Kingfisher Foundation/Bolk’s Companions, Bilthoven: Methode ontwikkeling voor Onderwijs, Kennis en Vaardigheden in de Antroposofische en Integratieve Gezondheidszorg. • Sashank Nyapati: het promotieonderzoek Worldviews and Anthroposophic Psychotherapy: A Crossroads of Integrative Perspectives. jongeren • Fondation de L’Aubier, Montezillon, Zwitserland: een training voor jongeren getiteld Durf onafhankelijk te zijn (Oser l’indépendance!). • Stichting Wij Zijn De Regeneratie, Amsterdam: 4 Seizoenen Regeneratie, een jaarprogramma waarbij deelnemers samen over regeneratie leren, dit in praktijk brengen en in hun eigen leefomgeving integreren. • Goetheanum, Dornach, Zwitserland: ondersteuning van het algemene werk van de Jeugdsectie. • Stichting Organisatie Europarc Conferentie, Leeuwarden: het organiseren van de conferentie voor natuurbeheerders, met name het onderdeel voor- en door jongeren. • Youth Society Parzival, Tbilisi, Georgië: de aanleg van een BD voorbeeldtuin in Matsevani. landbouw, natuur & voeding • Veld en Beek, Doorwerth: de herintroductie van paardentractie. • Groenemorgen, Rotterdam: het Green Dream Permacultuur Festival. Een inhoudelijk festival over permacultuur. • Consortium Versnellingsagenda Doetie’s Geiten, Friesland: onderzoek naar een duurzaam, kleinschalig agrarisch businessmodel, met aantoonbaar verdienmodel voor de geitenfokkerij. • Grond Verbond, Amstelveen: uitvoerdagen voor landschapsherstel. • Louis Bolk Instituut, Driebergen: het onderzoeksproject Met BD elan de toekomst in. gezondheidszorg • Hogeschool Leiden, Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg: praktijkgericht onderzoek naar Antroposofische Gezondheidszorg. • Association for People in Need of Special Care, Tbilisi, Georgië: voor A Step Inside Society; het verzorgen van de verspreiding van kennis m.b.t. antroposofische heil- en kunsttherapie. • Nederlandse Vereniging voor Euritmietherapie: het vergroten van de zichtbaarheid van het beroep en de opleiding. • Duindoorn Thuiszorg, Den Haag: voor DuindoornZorgt, een platform voor Antroposofische Zorg Den Haag. • Boom Producties, Amsterdam: voor het project The Gift of illness. cultuur • Erica Voortman (Hendrikje), Texel: de expositie Het hart van Venus. • Àngels Miralda, Amsterdam: Radicale Symbiose, een kunst-tentoonstelling over gezondheid en gemeenschapszin gerelateerd aan microben. • Radius, Delft: een solo tentoonstelling van de Zuid-Koreaanse kunstenaar Junghun Kim. • Juul & Mats, Amsterdam: Muts en Sjaal, een kinder- muziektheater voorstelling over eenzaamheid. • Jean Phagoe: de tentoonstelling Putten uit verbinding met de natuur, je mens-zijn, je innerlijk, je hart. maatschappij • Stichting Transformers Community, Amsterdam: voor Brain Boost Programma 2.0, ter bevordering van de mentale gezondheid van jongeren. • Stichting Woonzorg Flevoland: een houten sculptuur voor het direct ervaren van houtstructuren die door de tastzin gevoelens van veiligheid genereren. • Stichting NINA+, Amsterdam: het project Fertility, een cross-over tussen kunst en wetenschap; ter bevordering van betere patiënt informatie. • Stichting Lab Toekomstige Generaties: het ontwerpen van het campagneplan Toekomstdenkers voor de mooist mogelijke Toekomst. • Stichting Nieuw Wij: ondersteuning van online dialoogplatform om wij-zij tegenstellingen in de samenleving tegen te gaan en mensen te verbinden (www.nieuwwij.nl). Een volledige lijst vindt u op www.iona.nl/ projecten/#toekenningen In 2023 ontving de Iona Stichting 325 aanvragen. 167 verzoeken werden direct toegekend. Hieronder wordt per categorie een aantal projecten vermeld.
8 SWI Waldorf Pedagogy Alliance Kroatië Stage programma SWI is de Waldorf Pedagogy Alliance Croatia. In 2021 startten zij een regionale vrijeschooltraining voor leraren in Kroatië en het zuidoosten van de Balkan. De landen in de regio hebben behoefte aan de ontwikkeling van vernieuwende pedagogische initiatieven en aan goed opgeleide leraren. Het is belangrijk dat de organisatie zorgt voor goed aansluitende stages en praktijkervaring. Zo krijgen de studenten een indruk van het werk dat uiteindelijk van ze verlangd wordt. De aspirant leraren zullen daarna uitwaaieren naar vrijescholen in, onder andere, Servië, Slovenië, Bosnië en Kroatië. Wij besloten dit nieuwe initiatief gedurende drie jaar te steunen met een bijdrage voor het organiseren van de stages, wel na een jaarlijkse positieve evaluatie. Dit om hen de kans te geven duurzame financiering op te zetten. Daarnaast wordt het netwerk van vrijescholen en leraren in de betrokken landen versterkt, wat de kwaliteit van het onderwijs en het werkplezier ten goede komt. • www.swi.hr ORO Wolkorrel, Haarlem Laboratorium onderzoek ORO wolkorrel is een nieuw initiatief dat voortkomt uit de zorg over het overschot van Nederlandse schapenwol. Na onderzoek en experimenteren wisten de aanvragers de wol te verwerken tot 100% circulaire plantenvoeding in korrelvorm. Zij gebruikten hiervoor een oude machine die werd aangepast. De korrels hebben een water bufferende werking, die ruimte biedt voor wortelgroei en mineralen aanvult. De vraag betrof de financiering van een nauwkeurige analyse van de korrels in een laboratorium, teneinde de uitkomst in een kennisbank te kunnen plaatsen. Inmiddels worden de wolkorrels gebruikt door tuinders en heeft het product een vlucht genomen. De aanvragers waren aanwezig bij één van onze ontmoetingsdagen en hun bevlogen verhaal, liefde voor het materiaal en kracht en vindingrijkheid om een natuurproduct dat doorgaans in de biomassa ovens terecht komt een zinvol leven te geven maakten ons enthousiast. • www.orowolkorrel.nl Onze missie is om de jaarlijkse miljoenen kilo’s aan overtollige schapenwol in te zetten als plantenvoeding. Landbouw / voeding pedagogie Wij willen een culturele oase creëren in Zuidoost- Europa voor de kinderen, hun ouders en iedereen die werkzaam is in het vrijeschoolonderwijs.
9 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Stichting Transformers Community, Amsterdam Brain Boost Programma 2.0 De Transformers Community stelt zich ten doel de mentale gezondheid van jongeren te bevorderen. Hierbij ligt de nadruk op het voorkomen van psychische problemen. Het Brain Boost programma zet in op drie punten: herkenning, onderlinge sociale steun en het vergroten van kennis en handelingsopties rondom mentale gezondheid vanuit een holistische benadering. Brain Boost biedt jongeren een veilige plek waar zij ervaringen uit kunnen wisselen en samen kunnen leren hoe zij zorg kunnen dragen voor hun fysieke, geestelijke, sociaal-emotionele en spirituele gezondheid. Het Brain Boost programma bestaat uit acht tweewekelijkse bijeenkomsten, waar jongeren in kleinschalig groepsverband samenkomen, begeleid door twee ervaringsdeskundige mentoren. Het gaat erom je negatieve zelfbeeld onder de loep te nemen en om te buigen naar positief inzicht. Sociale vaardigheden worden versterkt en de emotionele steun zorgt ervoor dat de deelnemers zich uit durven spreken. De ondersteuning is voor het verder aanscherpen van het programma. De mentale gezondheid van jongeren komt steeds meer ter sprake tijdens de ontmoetingen die wij hebben. Een maatschappelijk probleem dat aandacht verdient en de wijze van benaderen past goed binnen onze doelstellingen. • www.transformers.community De Tovertuin, Epe Tovervloed De Tovertuin is een vennootschap (opgericht in 2022) met als doel het voor gezamenlijke rekening uitoefenen van een zelfoogsttuin voor lokaal en duurzaam geteeld voedsel en bloemen. In 2023 startte het project Tovervloed; het gebruik van de tuin als evenementenlocatie. Het streven is om zo draagvlak te bieden aan natuureducatie, kunstzinnige activiteiten, lezingen en workshops. Tovervloed moet een werkplaats en gemeenschap worden waar men in sociale samenhang en op gezonde wijze met de aarde om kan gaan. Er is niet alleen een verlanglijst van praktische voorzieningen, maar ook een goede infrastructuur is nodig. De tuin voorziet op dit moment meer dan 80 mensen in een rijk aanbod van seizoensgroenten, kruiden en fruit en in de toekomst ook paddenstoelen. De leden van De tovertuin mogen, zolang er groenten kunnen groeien (30-35 weken), 4 dagen per week oogsten naar behoefte (lees, dat wat nodig is voor eigen gebruik). Dit in ruil voor de betaling van een oogstaandeel van €400,- voor één seizoen. Wij kozen ervoor de initiatiefnemers te ondersteunen met tijdelijk leefgeld, zodat zij vrij zouden zijn de tovervloed goed te ontwikkelen gedurende de winter. • www.tovertuin.org Wij verwonderen ons elke dag over hoe alles groeit en hoe de natuur ons daarbij een handje helpt. Ik denk dat we allemaal het gevoel hebben dat je niet mag falen. landbouw / maatschappij maatschappij / jongeren
10 Stichting Natuurlijke Geboortezorg, opgericht in 2016, wil de zorg voor zwangeren, pasgeborenen en kraamvrouwen verbeteren, vanuit het perspectief van de antroposofische gezondheidszorg. In 2008 werd de opleiding Natuurlijke Kraamzorg gerealiseerd. Sindsdien is er echter een wildgroei aan projecten die zich bezighouden met velerlei aspecten van natuurlijke geboortezorg en een diversiteit aan inzichten. De vrees is dat het voor ouders onduidelijk wordt. Daarom besloot de stichting een nieuwe en duidelijke website te realiseren, waarin de geboortezorg uiteen wordt gezet. Men hoopt met dit nieuwe initiatief, dat medio 2024 klaar zal zijn, jonge ouders te ondersteunen bij het maken van bewuste keuzes. Duidelijkheid voor ouders die met vragen zitten is belangrijk en wij hebben vertrouwen in het zeer ervaren team dat aan de inhoud werkt. • www.natuurlijkekraamzorg.eu Stichting Natuurlijke Geboortezorg, Rotterdam Instructiefilms voor een nieuwe website Future Een groep van 8 jonge mensen (Utrechtse studenten uit de vakgroepen geneeskunde, verloskunde, zorgethiek & beleid, ‘cross-over creativity’ en scenografie) organiseerde in augustus 2023 een workshopreeks onder de titel The Art of Caring: Finding Creativity in Care. Een project op het vlak van een discipline-overstijgende samenwerking tussen kunst en vernieuwende gezondheidszorg. De verschillende kanten, dimensies en betekenissen van zorg kwamen aan bod, evenals de praktijk van ‘het zorgen voor’. Onder deskundige begeleiding werden werkvormen aangeboden en onderzocht en hierop werd gereflecteerd. Een initiatief van studenten en jonge professionals dat ons aansprak. Kunst kan helpen de zorg in een ander en breder licht te zien en dat is hard nodig. The Art of Caring, Utrecht Creativiteit in de zorg Misschien is de eerste levensweek wel de belangrijkste van het hele leven! Wat wordt de rol van een aanstormende generatie in een samenleving die voortdurend verandert? jongeren / gezondheidszorg gezondheidszorg
11 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Sita de Kam is kunstdocent op de Vrijeschool Pabo en al 20 jaar werkzaam in het vrijeschoolonderwijs. Kwalitatief goed kunstzinnig onderwijs is haar passie en zij ziet onder jonge leraren een worsteling om dit in praktijk te brengen. Haar zorg betreft de positie van de leraar en de wijze waarop het beroep wordt benaderd en bezien vanuit hedendaagse beleidsvoering. De leraar wordt gezien als een technocraat, met als primaire taak om de meest gunstige resultaten te behalen. Onderwijs als een productieproces dat door de leraar gecontroleerd en voorspeld kan worden. Sita koos een promotieonderzoek getiteld: De kunstzinnige emancipatie van de (toekomstige) leraar. Door te onderzoeken hoe engagement in kunstzinnige processen en werkwijzen kan bijdragen aan de ontwikkeling van de kunstzinnigheid van de leraar hoopt zij bij te dragen aan beter onderwijs. Met haar installatie Intuitive Listening creëerde kunstenares Roosien Verlaan een vrije, creatieve en sacrale ruimte voor bezinning en reflectie, bestaande uit een wandtapijt en textiele sculptuur. Dit met de onderliggende vraag: ‘Hoe verhoud ik me tot de afwezigheid van leven?’ Deze vraag was gekoppeld aan haar niet levend geboren baby en wat dit gemis oproept. In de woorden van Roosien; ‘In het verwerkingsproces drong zich een tussenwereld op waarin ik in gesprek kon met de schaduwen en sporen die deze gebeurtenis op mij achterliet. Die tussenwereld werd in mijn tekeningen zichtbaar via sporen van aanwezigheid of afwezigheid. Beelden van net verlaten lichamen. Zwevende of vallende lichamen. Of slapende lichamen. Die tussenwereld intrigeert me, daar worden nieuwe gebieden zichtbaar. Het is een plek waar dingen niet besloten zijn. Waar zwaarte en lichtheid met elkaar bestaan, speelser dan verwacht.’ Een teer project, met een interessante vraagstelling, passend bij de Iona Stichting. • www.roosienverlaan.nl Sita de Kam, Den Haag Promotieonderzoek Roosien Verlaan, Amsterdam Een kunstinstallatie over wat afwezig is: A Portal, A Home Wat heeft de (toekomstige) leraar nodig om zich kunstzinnig te emanciperen? wetenschap Hoe kun je het onbeschrijfelijke beschrijven? Zacht, explosief en invoelbaar. cultuur / beeldende kunst
12 Toekennen van financiële steun Voor alle aandachtsgebieden uit ons beleidsplan 2022-2026 hanteren we bij de beoordeling van aanvragen en mogelijke eigen initiatieven vijf nieuw geformuleerde criteria: • Is er inspiratie in combinatie met voeten in de klei; visie én praktijk? • Klopt het initiatief in relatie tot de biografie van de initiatiefnemers? • Past het initiatief in deze tijd, heeft het een adequate eigentijdse vorm? • Hoe is het bredere draagvlak (beoogd), hoe is de inbedding, groeit er sociaal weefsel? • Is er een duurzaam perspectief en sprake van groei naar zelfstandig bestaan? We hebben dit jaar in totaal 325 aanvragen gekregen, waarvan er 165 zijn toegekend. 152 aanvragen zijn afgewezen, 6 zijn ingetrokken en 2 toekenningen zijn vervallen. In totaal is voor €1.83 miljoen toegekend. Het overgrote deel van de financiële bijdragen (84%) kwam rechtstreeks uit onze actieve fondsen op naam en dat is in lijn met de ingezette koers om de verbindingen tussen fondshouders en initiatieven te versterken. Fondsen werven We zijn verheugd over de hoeveelheid schenkingen en het intensieve contact met schenkers. Intenties van fondshouders geven mede richting aan ons werk en als intenties van fondshouders samenvallen met die van initiatiefnemers, dan ontstaat er gebundelde scheppingskracht. Studiefinanciering Het steunen van jonge mensen bij hun eerste antroposofisch geïnspireerde beroepsopleiding sluit goed aan bij onze doelstellingen. Helaas was het daartoe bestemde fonds uitgeput en bleek er niet genoeg aanvulling te komen vanuit actieve schenkers. Daarom is besloten om, in overleg met de verschillende buitenlandse instituten, te kijken hoe de opleidingen structureel hun eigen fondsenwervende vermogen kunnen ontwikkelen of versterken door, bijvoorbeeld, een alumnikring. Met collega fondsen uit het Stiftungentreffen-netwerk is besproken of er gezamenlijk startkapitaal voor lokale, opleidingseigen steunstichtingen bijeengebracht kan worden. Dit wordt naar verwachting in 2024 concreet gemaakt en daarmee komt dan een einde aan de steun voor studenten aan buitenlandse opleidingsinstituten. Voor de antroposofisch geïnspireerde opleidingen in Nederland zijn wel studiefondsen beschikbaar: voor incidentele ondersteuning van studenten wordt afgestemd met de opleidingen zelf. Samenstelling bestuur en bureau Bestuur per 31 december 2023 Bas Holvast – voorzitter Solveigh Bijkerk – vice-voorzitter Romée van der Vorm – toezichthouder toekenningen Lars Talsma – toezichthouder financiën Andrea Davina – lid Johannes Kronenberg – lid Michiel ter Horst – erelid Bureau per 31 december 2023 Mila Biesot – spin in het web Frouke Flieringa – projectadviseur Christine Geertsema – interne processen Carina van der Kluft – schoonmaak Floris Lambrechtsen – projectadviseur leningen Roos Naves – fondseninitiator en -begeleider Sonja Telman – financiën Robert Viëtor – directeur Bestuurscommissies Het bestuur heeft een drietal bestuurscommissies waarin aandachtsgebieden uitgediept worden en die adviserend zijn aan het bestuur. De samenstelling van de commissies was per december 2023 als volgt. Commissie Kwaliteit toekenningen Romée van der Vorm (voorzitter) Johannes Kronenberg Jan Huisman Christine Geertsema (bureau) Financiële commissie Lars Talsma (voorzitter) Floris Lambrechtsen (extern lid) Andrea Davina Sonja Telman (bureau) Robert Viëtor (bureau) Remuneratiecommissie Bas Holvast (voorzitter) Solveigh Bijkerk bestuursverslag > Guernica de la Ecología in Museum Kranenburgh, Bergen > Het eerste ‘Iona woon- en werkplekken’ huis, Maarn > Tentoonstelling Molly Palmer, Amsterdam 2023 kenmerkt zich als een jaar waarin de activiteiten van de Iona Stichting zich nog meer naar buiten gingen richten. Nieuwe projecten werden opgezet en verbindingen werden verstevigd. Maar ook werd naar binnen gekeken: de structuur werd verder aangescherpt en inhoudelijk is nadrukkelijk gekeken naar wat bij deze tijd past, met in het achterhoofd de intenties van de oprichters.
13 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Scheppen en verzorgen van verbindingen In onze doelstellingen en in ons beleidsplan worden de verbindingen nadrukkelijk genoemd. Naast het spinnen van sociaal weefsel met alle contacten die worden gelegd gedurende het jaar is de Iona Stichting actief in meerdere netwerken. Lidmaatschap Gilde Filantropie Oude Kerk Het Gilde bestaat uit Amsterdamse fondsen rondom de Oude Kerk in Amsterdam. De Iona Stichting ondersteunt op deze manier de Oude Kerk en lokale projecten in centrum Amsterdam en onderhoudt daarmee ook haar netwerk met andere, in Amsterdam gevestigde fondsen en stichtingen. Gezamenlijk wordt het Buurtfonds Centrum ondersteund, waaruit kleine initiatieven in het Amsterdamse centrum gesteund worden door bewoners, ondernemers en andere gevers. (Internationale) Fondsenoverleggen De Iona Stichting neemt deel aan het Landelijk Fondsen Overleg (LFO) en aan het Amsterdams Fondsenoverleg. Daarnaast is de stichting lid van de FiN (Vereniging van Fondsen in Nederland). Deze behartigt de belangen van fondsen en vormt een platform voor onderlinge kennisuitwisseling- en ontwikkeling. De Iona Stichting maakt ook deel uit van een aantal Europese samenwerkingsverbanden die de antroposofische inspiratiebron gemeen hebben: • ENDA: een verband van Europese organisaties op het gebied van vrijeschool- en heilpedagogie. De jaarlijkse bijeenkomst was dit keer in het Zweedse Järna. Doel is verbinding en uitwisseling van ervaringen. • Het Stiftungentreffen, een overleg met een tiental Europese fondsen en stichtingen die verbonden zijn met de antroposofische beweging, vond dit keer plaats bij de Mahle Stiftung in Stuttgart. • De WGA (World Goetheanum Association) is opgezet om meer ruchtbaarheid aan antroposofie te geven en om de werking in bedrijven en organisaties te versterken. De jaarlijkse bijeenkomst en regionale (landen-)bijeenkomsten zijn bezocht. Gebruik van het pand aan de Herengracht De ruimtes van het Iona huis staan ter beschikking voor activiteiten die raken aan onze doelstellingen. Van oudsher werden kunsttentoonstellingen gehouden en die traditie is weer opgepakt. Vergaderruimte De ruimtes zijn door meerdere bevriende organisaties en groepen gebruikt als plek om nieuwe ideeën uit te werken of bestaande projecten verder uit te diepen. Expositie Tussen Tijd en Eeuwigheid Een tentoonstelling met apocalyptische beelden van Kees Zoeteman. Niet alleen werden de beelden tentoongesteld, maar ook werden avonden in het teken van de Apocalyps georganiseerd. Organisatoren Kees Zoeteman en Astrid van Zon zorgden dat alles goed ingericht was en dat er de nodige bezoekers zijn komen kijken. Tijdelijke tentoonstelling van Molly Palmer Aangezien de Guernica de la Ecología op reis was, werd de ruimte van het kantoor tijdelijk ingericht met de tentoonstelling Continuüm van Molly Palmer. Deze kunstenares trok de bezoeker met haar intieme werken haar persoonlijke leven in (https://mollypalmer.net). De tentoonstelling was in juni onderdeel van de open atelierroute van de Amsterdam Art Week. Iona initiatieven en jaaractiviteiten Conform ons meerjarenbeleid 2022-2026 neemt de Iona Stichting een aantal eigen initiatieven. Ook kennen we vaste activiteiten. Beiden komen tot stand door het uitwisselen van ideeën binnen de stichting, maar ook met betrokkenen van buitenaf. Het nemen van eigen initiatief is belangrijk met het oog op de verwezenlijking van onze doelstellingen, maar is ook een stap in de eigen ontwikkelingsweg. Jaarbijeenkomst 6 september Dit jaar werd de bijeenkomst gehouden in museum Kranenburgh in het Noord-Hollandse Bergen. Aangezien in die periode ook de Guernica de la Ecología in het museum werd tentoongesteld, sloot het mooi op elkaar aan. Met 115 aanwezigen werd samen gewoven en tijdens de workshops was iedereen bij één van de volgende projecten ingedeeld: Tristan Knelange van Boeuf Majeur; Floris Lambrechtsen over Iona Leningen; Ingrid Rollema over het Theater van de Verkeerde Beslissing; Wouter Modderkolk over zijn promotieonderzoek; Anne van Leeuwen over Bodemzicht; Ameline Ansu over Op Rouw Tour; Trees van der Maat over Stichting Landzijde en er was een rondleiding door het museum. De bijeenkomst werd muzikaal omlijst door dirigent Tristan Knelange en violiste Weronika Weiss. Bernard Lievegoed Academisch Netwerk Het Bernard Lievegoed Academisch Netwerk (BLAN) heeft als doel om antroposofisch geïnspireerd onderzoek te ondersteunen en een netwerk te bieden voor betrokkenen. Op 7 december was er een bijeenkomst bij het Amsterdamse R.C. Maagdenhuis. Geïnspireerde gesprekken ontstonden na inleidingen van Arie Bos over zijn boek Bewustzijn, hersenen en vrije wil – een fenomenologisch perspectief en Jan Diek van Mansvelt over zijn boek Wonderen van ontwikkeling. >>
14 Promovendibijeenkomst 30 oktober De jaarlijkse promovendibijeenkomst, bedoeld voor huidige, door de Iona Stichting ondersteunde promovendi, kon door omstandigheden niet doorgaan. Op 4 maart 2024 is een nieuwe bijeenkomst gepland. Eigendom Anders Het initiatief Eigendom Anders is opgezet voor iedereen met een vraagstuk rondom verhoudingen en verbinding van bezit, eigendom en eigenaarschap. Op 22 mei was de tweede, uitverkochte, bijeenkomst in de vorm van een festival bij Zwier in Vinkeveen. Jennifer Benson is de inspirerende hoeder en projectleider van het initiatief. Zie ook: https://eigendomanders.nl Iona Leningen Sinds 2022 verstrekken we leningen (variërend van €50.000,- tot €250.000,-) aan maatschappelijke ondernemingen en organisaties die nauw aansluiten bij de doelstellingen van de Iona Stichting. In 2023 is de portefeuille uitgebouwd met 4 nieuwe leningen. We hebben veel geleerd en de samenwerking gezocht en gevonden met twee andere ‘social lenders’. Elders in dit jaarverslag staan twee nieuwe leningnemers geportretteerd: ThisSideUp en The Mallow Garden. Iona woon- en werkplekken De Iona Stichting krijgt regelmatig te maken met huizen en ruimtes die in het bezit komen door, bijvoorbeeld, een nalatenschap. Hoe hiermee om te gaan? Wordt het pand verkocht om met de gelden projecten te ondersteunen of worden de ruimtes juist ingericht om organisaties en personen een plek te bieden hun idealen na te streven? In 2023 is de Iona Stichting begonnen met het verkennen van de mogelijkheden. Uiteraard altijd in overeenstemming met de intenties van degene die het gebouw aan de stichting heeft nagelaten. Guernica de la Ecología De Iona Stichting heeft in 2022 het kunstwerk Guernica de la Ecología van Claudy Jongstra verworven. Het is gemaakt als aanklacht tegen de ecologische kaalslag die plaatsvindt in de wereld. Daarnaast zijn sociale betrokkenheid, de zorg om de toekomst van de aarde en het doorgeven van het ambacht aan een jongere generatie belangrijke aspecten die in dit project samen komen. Het rondreizende doek nodigt uit tot initiatieven op gebied van meer biodiversiteit, ambacht en sociale inclusie. In 2023 ontstond het initiatief om een speciale editie van de beroemde Thonet S33 Freischwinger van de Nederlandse ontwerper Mart Stam te maken. De stoel is één van de eerste producten waarin biodynamisch textiel (katoen en wol) en biodynamische plantaardige kleurstoffen worden gebruikt in het productieproces. Er zijn 100 limited edition stoelen geproduceerd en een deel van de opbrengst is weer bestemd voor nieuwe initiatieven. Er is een kring van mensen rondom de Guernica de la Ecología die het financieel mogelijk maakt dat het werk de komende jaren blijft reizen en die initiatieven laat ontstaan. Ook lid worden? Neem voor meer informatie contact op met projectleider Andrea Davina: andrea@iona.nl of kijk op www.guernicadelaecologia.nl. Reizen in 2023 ∙ Debatcentrum De Balie, Amsterdam ∙ Kloosterkerk, Den Haag ∙ Museum Kranenburgh, Bergen ∙ Goetheanum in Dornach, Zwitserland Als de Guernica de la Ecología niet aan het reizen is, is het kantoor van de Iona Stichting de thuishaven. 3-wip Met behulp van de Iona Stichting maakte de 3-wip een reis door Nederland. Overal fungeerde ze als serieus speelobject en zijn workshops over de sociale driegeleding gegeven. De 3-wip stond onder meer op de Vrije Hogeschool in Zeist, de Warmonderhof, het scholingsweekend van de Helios Kampen, de campus van Hogeschool Leiden, het Festival Eigendom Anders, het Veerhuis en de Vereniging voor Vrije Opvoedkunst. Inmiddels heeft de 3-wip een eindbestemming gevonden bij de Sofia Oosterwoldschool in Almere. Ontmoet Iona In totaal hebben 121 mensen deelgenomen aan één van de 11 ontmoetingsochtenden in het Iona huis. De bijeenkomsten leveren iedere keer weer bijzondere momenten op, maar zeer opvallend zijn de overeenkomsten die mensen bij elkaar zien en tegenkomen. Veel van de aanwezigen zijn (potentiële) aanvragers, maar ook schenkers en samenwerkingspartners maken hun opwachting. Podcasts & nieuwsbrieven In 2023 zijn vier nieuwe podcastafleveringen gemaakt en online gezet: Eigendom Anders met Jennifer Benson; Seizoenarbeiders met Jur Jacobs; Euritmie met Gia van den Akker & Juliette Reijnen en de Bolk Companions met Christina van Tellingen & Arie Bos. De nieuwe podcastafleveringen zijn in totaal al meer dan 1000 unieke keren beluisterd. Om geïnteresseerden regelmatig op de hoogte te houden, is de nieuwsbrief een nieuw leven ingeblazen. 4 keer is een digitaal exemplaar rondgestuurd. De intentie is om dit in 2024 voort te zetten. Beluister de podcasts
15 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Code Goed Bestuur De Iona Stichting heeft in 2023 de toetsing Code Goed Bestuur van de Vereniging van Fondsen (FiN) positief doorstaan. De FiN komt op voor de belangen van aangesloten organisaties. Om nog meer transparantie en eenduidigheid in de sector te bewerkstelligen is de Code Goed Bestuur in het leven geroepen. Dit jaarverslag voldoet aan de eisen van de code. Bestuur Na 32 jaar heeft Jan Huisman afscheid genomen als bestuurslid. Hij heeft zich altijd volledig ingezet en heeft vele gesprekken gevoerd met initiatiefnemers en geïnteresseerden. Van 1997 tot en met 2021 was Jan penningmeester en had hij zitting in de Financiële Commissie. Jan blijft betrokken als lid van de Commissie Toekenningen en als adviseur op het gebied van integrale gezondheidszorg. Zo blijft zijn kennis nog dichtbij de Iona Stichting. Evaluatie bestuur en doorontwikkeling bestuursstructuur Vanaf 2022 heeft het bestuur ingezet op een meer toezichthoudende rol, waarbij de aandacht vooral gericht is op de grotere beleidsvragen en de ontwikkeling van de identiteit van de stichting. In het afgelopen jaar is gesproken over de juridische structuur en hoe die het beste zou passen bij de nieuwe werkwijze. Met aandacht en grote zorgvuldigheid is de overgang naar een Raad van Toezicht-model ingezet. Van belang is om de inhoudelijke kern van de Iona Stichting te behouden en deze aan te laten sluiten bij de huidige tijd. Het proces zal naar alle waarschijnlijkheid worden afgerond in 2024. Bureau Het team is het afgelopen jaar per 1 juni versterkt met Mila Biesot, die halve dagen als eerste aanspreekpunt van de stichting dient. Zij zorgt ook dat alle aanvragen goed in het systeem komen en dat de afwikkeling van toekenningen helder verloopt. Daarnaast is ze verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken op het kantoor en organiseert en ondersteunt Mila grotere initiatieven en bijeenkomsten. Floris Lambrechtsen is projectleider Iona Leningen en werkt op woensdag op de Herengracht. Bezoek aan eiland Iona Elders in dit jaarverslag leest u meer over het bezoek aan het eiland Iona. Het bezoek ging niet alleen om de schoonheid, maar ook om de innerlijke en geestelijke boodschap die het eiland meedraagt. Aangezien de structuurverandering van het bestuur zou kunnen zorgen voor afstand tot de oorspronkelijke ideeën, heeft een gerichte schenking het mogelijk gemaakt om met bestuur en medewerkers naar Iona terug te keren om de essentie van het eiland, en daarmee ook de stichting, goed onder ogen te zien. Bezoldiging bestuur en medewerkers De bestuursleden kunnen jaarlijks een vast, niet bovenmatig, vacatiegeld ontvangen. De medewerkers ontvangen een marktconform salaris. Beloning en onkostenvergoedingen van teamleden en directie zijn afgeleid van de CAO Sociaal Werk en de Regeling beloning directeuren van goede doelen organisaties. Vooruitblik 2024 • We blijven werk-, ontmoetings- en inspiratieruimte in het Ionahuis bieden. In ons pand zijn meerdere tentoonstellingen gepland, onder meer tijdens de Amsterdam Art Week (29 mei – 2 juni). • De Ontmoet Iona ochtenden zijn inmiddels een begrip en vinden in principe plaats op elke laatste donderdag van de maand. • Er worden meerdere initiatieven rondom de Guernica de la Ecología genomen. Kijk op www.guernicadelaecologia.nl voor de laatste ontwikkelingen. • Er zal weer een BLAN netwerkbijeenkomst plaatsvinden. Ook de promovendibijeenkomst staat gepland. • In mei zullen de Youth Education Days plaatsvinden, een initiatief van de Iona Stichting, de Bildung Academie en de Jeugdsectie van het Goetheanum. Bedoeling is om opleidingen/instituten voor jongeren tussen 18 t/m 35 jaar bij elkaar te brengen en te onderzoeken of ze elkaar kunnen versterken met gedeelde kennis. • De verbinding met het Goetheanum blijft van belang. Via ondersteuning aan de Jeugdsectie en door het steunen en actief vormgeven van ons lidmaatschap van de World Goetheanum Association (WGA) blijven we verbonden. • De ENDA bijeenkomst en het Stiftungentreffen vinden dit jaar plaats in Amsterdam met de Iona Stichting als gastvrouw. • In het kader van het Iona woon- en werkplekken initiatief zal een eerste huis ontwikkeld worden om zo dit initiatief werkenderwijs te verkennen. • Iona Leningen gaat in 2024 verder met de uitbreiding van de leningenportefeuille. Er is ruimte voor het verstrekken van 5 tot 6 nieuwe leningen. < De 3-wip tijdens het scholingsweekend van de Helioskampen, Ruinen < Eigendom Anders festival, Vinkeveen < De Iona boom, neergevlijd in november, Amsterdam < Team en bestuur tijdens de Wereldconferentie, Dornach < Student aan de Warmonderhof, Dronten
16 Wat is The Mallow Garden? The Mallow Garden is een nieuwe plek in centrum Amsterdam voor ouders met baby’s en peuters. Het streven is om ouders kennis te laten maken en te inspireren met het Waldorf gedachtegoed. Vier ochtenden in de week kunnen ouders met hun kind naar de speelgroep komen en daarnaast zijn er in de avonden workshops voor alleen de ouders. Voor veel mensen die niet zelf van de vrijeschool komen, maar er wel in geïnteresseerd zijn is dit een fijne manier om kennis te maken met wat het gedachtegoed te brengen heeft. Ook is het sinds kort mogelijk om verjaardagsfeestjes te vieren. Hoe is The Mallow Garden vormgegeven? Per seizoen (herfst, winter, lente, zomer) kunnen ouders met hun kind instappen in de speelgroep. Ze kiezen een vaste dag in de week en komen dan van half 10 tot half 12. Op dinsdag is er ook een middaggroep. Aan het einde van het seizoen kiezen ouders of ze het volgende seizoen ook weer komen. Als ouders zich voor meerdere seizoenen committeren is dat natuurlijk het fijnste voor de gemeenschapsvorming! Elke ochtend heeft een vast ritme, waarbij het vrije spel van de kinderen voorop staat. Daarnaast wordt er veel gezongen, bakken we broodjes en eten we samen. De workshops geef ik samen met de ouders vorm. Mijn droom voor de toekomst is dat The Mallow Garden op een gegeven moment de hele dag door zelfstandig kan draaien. Waarbij in de ochtend het jonge kind centraal staat en in de middagen en avonden allerlei activiteiten plaats kunnen vinden die door de oudergemeenschap gedragen worden. Hoe ben je bij de Iona Stichting terecht gekomen? Via een vriendin leerde ik de stichting kennen. Ik deed eerst een aanvraag voor een startbijdrage van The Mallow Garden en de opleiding ‘holistic baby and child care’, maar ik had ook een lening nodig om echt te kunnen starten. Toen ben ik via Robert met Floris in contact gekomen en is de kiem heel snel gaan groeien! Wat zijn de overeenkomsten tussen The Mallow Garden en de Iona Stichting? Het antroposofische gedachtegoed is een inspiratie voor beiden. Wat ik daarbij heel belangrijk vind is de blik naar buiten, de open armen. Het steeds weer vernieuwend denken, dat is waar het om gaat. > www.themallowgarden.com In deze tijd van toenemende individualisering stimuleren we verbinding en wat we noemen ‘sociaal weefsel’. Naast de financiële middelen hopen we de leningnemers te ondersteunen met ons netwerk en expertise. Per eind januari 2024 hebben we een portefeuille opgebouwd van negen leningen met een uitstaand krediet van € 880.000 in de werkgebieden natuur, landbouw en voeding, onderwijs, pedagogie en nieuwe economie. We hebben veel geleerd en samenwerking gezocht en gevonden met twee andere ‘social lenders’. 5 % van het vermogen van Iona is nu ondergebracht bij Iona Leningen. De nevenstaande figuur geeft inzicht in de doelen die aan de leningen gerelateerd zijn. Het is ons streven om volgend jaar de portefeuille verder uit te breiden tot 8% van het vermogen, met een meer gebalanceerde spreiding over de werkgebieden van de Iona Stichting. iona leningen Bibi Breijaen van The Mallow Garden Doelgerelateerde leningen € 586.134 Landbouw, natuur en voeding € 144.000 Pedagogie € 100.000 Onderwijs en ontwikkeling € 50.000 Nieuwe economie Naast de schenkingen werken we met leningen aan onze idealen. We verstrekken leningen aan (jonge) maatschappelijke ondernemers en organisaties die met hun werk goed aansluiten op onze doelstellingen.
17 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Hoe zou je This Side Up omschrijven? Op papier zijn we handelaren die koffie importeren maar in feite zijn we een tussenpersoon die in het belang van de boer optreedt. De boer kan rekenen op ons, we komen ieder jaar terug. We kijken niet naar de marktprijs, maar naar wat de boer nodig heeft. Dat maakt ons anders dan andere koffiekopers, ook als ze biologisch of fairtrade kopen. We verhandelen alleen groene bonen en leveren die aan koffiebranders over heel Europa. Het grootste deel van de omzet is in Nederland. Een mooi voorbeeld van wat we daarmee bereiken zie je in Colombia. In 2016 is This Side Up (TSU) in Génova, Colombia gestart met één koffieboer. Nu levert het halve dorp koffie aan TSU en is een kenniscentrum opgericht dat werkt aan regeneratieve landbouw. Wat zijn de overeenkomsten tussen TSU en Iona Stichting? Bij TSU staat de mens centraal, in plaats van de koffieprijs. Dat sluit volgens mij aan op de antroposofische filosofie. De eerlijke handel rolt er vanzelf uit. Ik ben zelf ook boer geworden, dat maakt het gesprek gelijkwaardiger. De Iona Stichting ondersteunt eerlijke en duurzame landbouw. Wat vaak ontbreekt is een goed begrip van de manier waarop de natuur werkt, de relatie tussen bodemleven en gewassen. Koffie leent zich heel goed voor regeneratieve landbouw, boeren ontdekken zelf hoe snel de natuur kan herstellen en positief reageert op maatregelen als toegenomen biodiversiteit of natuurlijke compost en ziektebestrijding gebaseerd op schimmels en bacteriën. Waarom wilde TSU met de Iona Stichting een lening afsluiten? In het verleden kregen we ons geld van partijen die niet achter onze filosofie stonden. Dat voelde niet goed. Nu we een groep van ‘social lenders’ om ons heen hebben staan klopt wat we doen beter. Geld is een vorm van vertrouwen in onze aanpak. Onze aanpak is enorm schaalbaar, omdat we een wereldwijd netwerk op basis van vertrouwen met elkaar verenigen. De hele wereldpolitiek komt terug in koffie en via koffie kun je daarom ook veel problemen oplossen. Wat betekent ondernemerschap en eigenaarschap voor jou? Ondernemerschap is voor mij flexibiliteit. Om te reageren op mogelijkheden, problemen snel op te lossen, taken door te kunnen geven aan anderen, je eigen rol constant opnieuw uit te vinden. Eigendom van een bedrijf voelt voor mij ongemakkelijk en zie ik als een bron van corrumpeerbaarheid. We zien TSU als een organisme met een eigen identiteit die vrij is. Daarom wil TSU graag ‘steward owned’ worden. De onderneming mag vrij bewegen en evolueren zoals degenen die haar bedienen dat aanvoelen. Vrij van de internationale handelsmarkt. We hebben een beïnvloedende, onderwijzende en tegelijkertijd luisterende rol die in golven werkt tussen partijen. Waarin mogen TSU en de Iona Stichting wakker zijn voor de toekomst? Ik zie dat in de koffiewereld de consolidatie nog steeds verder toeneemt. Minder bedrijven hebben meer macht en invloed, waardoor de ongelijkheid tussen koffieproducerende en koffieverwerkende partijen toeneemt. Dat is niet goed voor de koffieproducenten en de natuur. Tegelijkertijd zorgen internet en social media ervoor dat we veel makkelijker en persoonlijker met elkaar in contact kunnen komen, handelen en in elkaar kunnen investeren. Zo kunnen mooie initiatieven ontstaan in belang van de toekomst. Een Amsterdamse koffiezaak hielp onlangs via ons een boer in Myanmar om biologisch te worden. Europese barista’s gaan naar Colombia om koffie te oogsten omdat daar te weinig plukkers zijn. Boeren in Brazilië helpen boeren in Tanzania om hun koffie beter te drogen. Kennisuitwisseling en verbinding. Daar doen we het voor. > www.thissideup.coffee Lennart Clerkx van This Side Up
18 Hoe ben je bij de Iona Stichting terecht gekomen? Jeanne: Begin 2018 werd ik door Nickel van der Vorm geïntroduceerd bij Earth Charter, toen nog gevestigd bij de Iona Stichting. Door in het Iona huis te komen heb ik de achtergrond van de stichting leren kennen. LifeTree BV had ik destijds net opgericht. De waarden van de Iona Stichting kwamen, en komen nog steeds, erg overeen met die van LifeTree en er is samen met Robert Viëtor besloten om een fonds op naam op te richten. Hier is een echte samenwerking gevonden om bij te dragen aan initiatieven vanuit gedeelde intentie, waarden en verlangen, waarbij het delen van kennis, ervaring, tijd en aandacht van belang zijn. Mila: Roos Naves stuurde mij de vacature voor ‘spin in het web’ door en die titel enthousiasmeerde mij meteen. ‘Spin in het web’ was ik al vroeg; in mijn puberjaren Lid van het Jaar bij de roeivereniging, later commissiewerk bij de studenten roeivereniging en na 8 jaar heb ik net afscheid genomen van het organiseren en coördineren van Helios kampen van de Christengemeenschap. Een mix van werk in het antroposofische veld en daarbuiten, altijd met een concreet doel. Dat is wat mij aantrok toen ik mij ging verdiepen in de Iona Stichting: het ondersteunen en initiëren van projecten met voeten in de klei, die zich in de huidige tijd en op een vernieuwende manier bewegen. Er moet iets in beweging worden gezet! interview In juni 2023 begon Mila Biesot met haar werk als ‘spin in het web’ bij de Iona Stichting. Iemand die zich als spin in het web tussen een heel aantal projecten beweegt is Jeanne Specht Grijp. Zij richtte in 2023 een tweede fonds op naam in bij de Iona Stichting, fonds LifeTree, genoemd naar het Familiy Investment Office LifeTree dat Jeanne beheert. Josine Christine Hutchison – de Lanoy Meijer 27 augustus 1948 – 7 maart 2023 Josine was één van de eerste medewerkers van de Iona Stichting, waar zij zes jaar lang werkte. In 1986 richtte zij, samen met haar man Dr. Paul Hutchison, de Emerald Foundation op, met als doelstelling de bevordering van de ontwikkeling van schildertherapie op antroposofische grondslag, zoals deze is voortgekomen uit de geesteswetenschap van Rudolf Steiner en door Liane Collot d’ Herbois, verder te ontwikkelen. De Iona Stichting steunde studenten van Emerald via stipendia, tot de opleiding in 2019 sloot. Toet de Breij – Huijbregtse 19 juni 1923 – 15 maart 2023 Toet was jarenlang betrokken bij het werk van de Iona Stichting via een fonds op naam. Als oud vrijeschool juf ging haar hart uit naar het kleine kind, maar ook projecten op het gebied van biodynamische landbouw, antroposofische gezondheidszorg, antroposofische gehandicaptenzorg en euritmie hadden haar warme aandacht. De Iona Stichting draagt zorg voor haar nalatenschap. in memoriam 2023 Jeanne Specht Grijp
19 STICHTING JAARVERSLAG 2023 I O N A Waar staat LifeTree voor? Jeanne: Met LifeTree willen we bijdragen aan regeneratieve oplossingen. Alles wat het zelfherstellend en het zelfhelend vermogen stimuleert op de thema’s voeding, gezondheid en educatie. Dit doen we onder andere door leningen uit te geven via Stichting LifeTree Fund en donaties te doen via het Fonds op naam LifeTree bij de Iona Stichting. Hierbij kijken we altijd of het mogelijk is om verschillende projecten met elkaar te verbinden. Het vormgeven van relaties is een belangrijk onderdeel van het werk. Als deze basis goed wordt gelegd, in het vertrouwen dat je alles waar je tegenaan loopt met elkaar op kunt lossen, kan je veel risico’s ondervangen. Wat zijn de gedeelde waarden met de Iona Stichting? Jeanne: Wij initiëren gezamenlijk onze activiteiten vanuit een spirituele levenshouding, waarbij we de intergenerationele verbondenheid willen stimuleren en op een manier omzetten in een handelingsperspectief die de leefbaarheid en levensvatbaarheid van al het leven ondersteunt. Het maken van echte verbindingen in lange termijn relaties is belangrijk voor het werk van LifeTree en de Iona Stichting. Mila: Twee aandachtsgebieden die mij in het bijzonder interesseren zijn onderwijs en gezondheidszorg. Onderwijs vanuit mijn verleden als vrijeschooldocent, gezondheidszorg vanuit mijn huidige studie als holistisch hormoon en cyclus coach. Wat maakt samenwerking tussen de Iona Stichting en LifeTree prettig? Jeanne: Het team kan goed invoelen welke projecten bij het fonds op naam zouden kunnen passen, waardoor de interactie heel stimulerend is. Soms moet er zelfs een afweging gemaakt worden omdat er teveel projecten passend zijn om te ondersteunen. Mila: Omdat er via het fonds op naam van LifeTree hogere schenkingen dan gemiddeld gedaan worden kan er aan organisatieontwikkeling bijgedragen worden. Hier hebben andere fondsen op naam vaak niet genoeg geld voor, waardoor dit niet zo vaak gebeurt. Het is belangrijk om een initiatief met een wezenlijk fundament te kunnen steunen, zodat het ook op eigen benen kan gaan staan. Jeanne: Zeggenschap over een groot vermogen brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Het is van belang om altijd af te wegen wat de intentie is van de besteding van dat vermogen. Doe je iets ten dienste van de waarden die je nastreeft? Dat is de belangrijkste onderliggende vraag. Er moet iets in beweging worden gezet! Met voeten in de klei Anna Muller 17 november 2023 – 8 oktober 2023 Anna kwam 4 jaar geleden in contact met de Iona Stichting. Ze voelde zich nauw verbonden met de Christengemeenschap en de vrijeschool pedagogie en wilde met haar nalatenschap ook in de toekomst het werk in deze gebieden via de Iona Stichting mogelijk maken. Tettje van Driel van Wageningen – van Osselen 17 mei 1936 – 16 december 2023 Tettje was bestuurslid van de Iona Stichting van januari 1992 tot en met april 2002. Haar artistieke kennis en inbreng waren van grote waarde. Ze was betrokken en gepassioneerd over kunst en kon door haar ervaring goed advies geven. Ook was zij zeer verbonden met Ernee ’t Hooft en heeft altijd geprobeerd diens werk in ere te houden. Mila Biesot
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUzMjc=