8 / 32
4
het nieuws op het moment zelf te vernemen, dus zonder de krant
of het televisiejournaal af te wachten. Waren het tot voor kort
behalve journalisten toch vooral beurshandelaren en speculanten
die dag en nacht bij moesten blijven om hun transacties op de
(economische) nieuwsberichten af te stemmen, tegenwoordig
hoeft niemand bang te zijn om iets te missen. Flitsjes en geluids
toontjes melden een gebeurtenis terwijl deze nog gaande is,
waarbij de nieuwsontvanger zelf kan aangeven naar wat voor soort
onderwerpen zijn belangstelling als eerste uitgaat. Sport, show-
bizznieuws, wetenschap, politiek: het aanbod wordt niet alleen
op maat geleverd. Op den duur ‘weten’ nieuwsaanbieders, dankzij
zoekalgoritmes, vanzelf waar de interesse van de gebruiker naar
uitgaat en in welke vorm en stijl hij zijn nieuws gepresenteerd wil
krijgen. Daarbij mag iedereen zich aan duiding wagen en snel een
reactie de wereld in sturen. Alerte, assertieve internetgebruikers
creëren op sociale media zelf de ‘trending topics’, die vervolgens
worden overgenomen door professionele media. Soms is daarbij
weinig gelegenheid om de data grondig te checken en moet een
hoax mensen eraan herinneren dat waarheid het nog altijd behoort
te winnen van snelheid en sensatie en de angst om belangrijk
nieuws mis te lopen.
Er is dus eveneens een zekere (zelf)kritische wakkerheid nodig
om nieuws te kunnen onderscheiden en wegen en je er eerst al
van bewust te zijn dat ‘jouw’ bronnen je vaak precies dat nieuws
leveren dat jij graag ziet en hoort – en dat neutraliteit en objectivi-
teit dus minder absoluut zijn dan soms wordt gesuggereerd.
Zelfs als er geen sociale dwang in het spel is, die iemand
‘verplicht’ om niets te missen, kan er sprake zijn van een gevoel
het nieuws op de voet te moeten volgen. De prikkels werken
verslavend en er zijn mensen die, wanneer ze op vakantie hun
smartphone uitzetten of op een plek zijn waar ze geen bereik
hebben, beschroomd klagen over afkickverschijnselen. Maar
eenmaal gewend aan de nieuwe, nieuwsluwe toestand, en aan
een stilte waarin niet gereageerd hoeft te worden met emoties of
meningen, kunnen mensen ook tot de ontdekking komen dat er
een groot verschil bestaat tussen dagelijks steeds weer opnieuw
uit je bezigheden ‘gewekt’ worden door nieuwe berichten, en
een rustige staat van open, ontvankelijke wakkerheid zondermeer.
Niet alleen blijkt de wereld ook wel door te draaien zonder dat jij
precies weet in welke stad er onlusten zijn uitgebroken en welke
politicus jarenlang heeft gefraudeerd; je kunt er in de nieuwsluwte
eindelijk achter komen welke ontwikkelingen je het meest zorgen
baren en met welke idealen en positieve veranderingen je je
graag duurzaam zou willen verbinden. Een verblijf van een paar