9 / 32
5
STICHTING
›
JAARVERSLAG 2016
I
O
N
A
weken in de ongerepte natuur, kan iemand méér doordringen van
milieuproblemen en van de wens om de eigen leefwijze daar beter
op af te stemmen, dan honderd dramatische ‘wake up calls’ bij
elkaar. Een ander ontdekt, door wakker te liggen over de verhalen
van vluchtelingen die hij op zijn reis heeft ontmoet, dat hij zich
eenmaal weer terug in eigen land actiever voor deze mensen
wil inzetten, in plaats van alleen om een gastvrijer, ruimhartiger
regeringsbeleid te vragen. Er zijn te veel misstanden en zorg
wekkende ontwikkelingen om ze allemaal in gelijke mate aandacht
te schenken, en een keuze voor het ene onderwerp of probleem
betekent niet automatisch dat andere problemen minder belangrijk
zouden zijn. Maar het omgekeerde is óók waar: wie soms de indruk
heeft dat hij machteloos staat tegenover al het vreeswekkende en
droevige nieuws dat hem overspoelt en zich dan weer even inlaat
met de ene zorg, en vervolgens met de andere, kan op den duur
moedeloos worden: het lijkt dweilen met de kraan wijd open.
Om echt wakker te kunnen handelen kan het dus nodig zijn
om je af en toe periodes niet te laten wekken door alle nieuws-
flitsen en waarschuwingen en oproepen tot waakzaamheid en
oplettendheid.
Het klinkt paradoxaal, maar de roes van de enerverende, woeste,
grillige actualiteit kan in het ergste geval tot escapisme leiden en
anders wel tot uitstelgedrag. Er is de illusie midden in de wereld
te staan, in het hier en nu, terwijl de vragen van degene(n) die
werkelijk jouw betrokkenheid nodig hebben, je niet meer kunnen
bereiken: zo druk ben je bezig met reageren, duiden, het denken
over oplossingen en het discussiëren met anderen. Wat er van de
buitenkant uitermate scherp en wakker en bewust en bezorgd
uitziet, kan zelfs een vorm van innerlijk slapen zijn – waarbij het
moment om te handelen per ongeluk verslapen wordt.
Meer en meer lijken fitheid, snelheid, wendbaarheid, ‘bij de
tijd blijven’, veranderings – en vernieuwingszin, kortom, heldere
wakkerheid, morele waarden in zichzelf te worden. Maar wakker-
heid waartoe? Gaat het om wakkerheid uit angst, om waakzaam-
heid uit achterdocht, of om wakkerheid die het mogelijk maakt
even adequaat en vol vertrouwen, als intuïtief en improviserend,
in actie te komen waar, alleen gedachten, gevoelens, inzichten en
meningen niet meer volstaan?
Het kerstessay van Rob Wijnberg in
De Correspondent,
al uit
2014, droeg de veelzeggende titel:
“De post-postmoderne mens
– op de hoogte van alles, verplicht tot niets.”
En in een recent verschenen pamflet met de titel ‘Ik kom in
opstand, dus wij zijn – nieuw licht op verzet’ plaatst cultuur
historica Eva Rovers vraagtekens bij grootscheepse acties en